نکات و راهنمای طراحی فاز دو سازه بتنی
- نکات و راهنمای این جزئیات به شرح زیر می باشند :
- حداقل طول وصله در تیرها، ستون ها و دال ها، ۵۵ برابر قطر آرماتور رعایت گردد. در صورتی که طول وصله کمتر از این مقدار باشد، محاسبات مربوطه در دفترچه محاسبات اضافه شود.
- در ستون های قاب های با شکل پذیری متوسط و زیاد، توجه شود که حداکثر نسبت آرماتور طولی در محل وصله به ۶ درصد محدود گردد. لذا در صورتی که نسبت آرماتور ستون بیش از ۳ درصد باشد، باید آرماتورهای مقطع، در طول ستون در محل های متفاوت وصله شوند به نحوی که در هر مقطع ستون، نسبت آرماتور از ۶ درصد فراتر نباشد.
- طبق بندهای ۹-۲۰-۳-۲-۲-۷ و ۹-۲۰-۴-۲-۳-۱۰ آیین نامه در قاب های با شکل پذیری متوسط و زیاد، در محل اتصال ستون به شالوده، باید آرماتور عرضی حداقل در طول ۳۰۰ میلیمتر در شالوده ادامه یابد. همچنین در قسمت های خارج از ناحیه بحرانی ستون ها (محدوده میانی ستون ها) طبق بند ۱ آیین نامه حداکثر فاصله بین آرماتورهای عرضی ستون به d/2 محدود می شود.
- در مورد آرماتور عرضی تیرها در قاب های با شکل پذیری متوسط و زیاد، حداقل طول ” دو برابر ارتفاع تیر” برای آرماتورگذاری عرضی ویژه کنترل شود. همچنین حداکثر فاصله مجاز آرماتورهای عرضی در این ناحیه برابر یک چهارم ارتفاع موثر تیر( d) در نظر گرفته شود و فاصله اولین آرماتور عرضی از بر ستون بیش از ۵ سانتیمتر نباشد.
- در مورد تیرهای اصلی که تیرهای فرعی با بار قابل توجه به صورت تودلی به آن ها متصل می شوند، باید آرماتور پیچشی طولی و عرضی محاسبه شده توسط نرم افزار به طور مناسب با آرماتورهای خمشی و برشی تیرهای اصلی ترکیب شده و در نقشه ها درج شود. در مورد جزئیات طراحی و نحوه ترکیب آرماتورها و چیدمان آن ها در مقطع، توجه به بخش های ۹-۱۲-۷ و ۹-۱۲-۱۲ مبحث نهم لازم است. طبق بندهای ۹-۱۲-۸-۳ و ۹-۱۲-۹-۱ و ۹-۱۲-۱۲-۱باید آرماتور پیچشی طولی به طور یکنواخت دور تا دور مقطع توزیع شده و ترکیب آرماتور پیچشی (طولی و عرضی) با آرماتور خمشی و برشی انجام شود.
- در مورد تغییر مقطع ستون های بتنی که در نما قرار می گیرند، باید کوچک شدن ستون فقط از سمت داخل ساختمان انجام شود. با توجه به بخش ۹-۱۱-۱۲ مبحث نهم، در صورتی که میزان عقب نشینی مقطع ستون از یک سمت بیش از ۷۵ میلیمتر باشد یا شیب ملایم تر از ۱ به ۶ برای میلگرد طولی ستون تامین نشود باید در محل عقب نشینی آرماتور ستون پایینی با خم استاندارد مهار شود و برای ستون بالایی آرماتور انتظار در ستون پایینی پیش بینی شود. در مورد ستون های میانی نیز که کوچک شدن مقطع از دو طرف انجام می گیرد، در صورتی که شرایط فوق برقرار باشد، باید آرماتور بندی با توجه به این جزئیات رسم شود. به شکل زیر توجه نمایید.
۷٫ برای تیرهای با دهانه کوتاه در قاب های شکل پذیر متوسط و زیاد، توجه شود که طبق بند ۹-۲۰-۳-۱-۱-۱ مبحث نهم، حداکثر مقدار عمق موثر تیر باید به یک چهارم دهانه آزاد تیر محدود شود. همچنین به علت طول کوتاه این دهانه ها، نیروی برشی حاصل از زلزله در این دهانه ها نسبت به دیگر تیرها بیشتر بوده و آرماتور برشی مورد نیاز نسبت به دیگر تیرها بیشتر خواهد بود که توجه طراح سازه به آن ضروری است.
۸٫ در تیرهای قاب های خمشی بتنی با شکل پذیری متوسط و زیاد، طبق بندهای ۹-۲۰-۳-۱-۲-۲ و ۹-۲۰-۴-۱-۲-۲ باید در بر ستون مقاومت لنگر خمشی مثبت حداقل به میزان نصف مقاومت لنگر خمشی منفی تامین شود. به این منظور لازم است در بر ستون ها مقدار آرماتور تحتانی (آرماتور فشاری) کمتر از نصف آرماتور فوقانی (آرماتور کششی) نباشد.
۹٫ در تیرهای قاب های خمشی بتنی با شکل پذیری متوسط و زیاد، طبق بندهای ۹-۲۰-۳-۱-۲-۲ و ۹-۲۰-۴-۱-۲-۳ باید حداقل یک چهارم آرماتور موجود در مقاطع بر تکیه گاه ها، (هر انتها که آرماتور بیشتری دارد) در سراسر طول تیر ادامه داشته باشند.
۱۰٫ در مقاطع تیرها، حداقل فواصل آزاد بین میلگردها طبق بخش ۹-۱۱-۱۱ مبحث نهم رعایت گردد. رابطه تقریبی زیر به عنوان راهنما پیشنهاد می شود :
رابطه فوق در حالت وصله شدن کلیه میلگردها به دست آمده است. در صورتی که طول تیر به نحوی باشد که احتیاج به وصله نداشته باشد، حداکثر تعداد میلگردها قابل افزایش خواهد بود. به هر حال، در مواردی که تعداد میلگرد مورد نیاز بیشتر از حداکثر تعداد مجاز میلگرد باشد، بایذ آرماتورها در دو یا چند سفره چیده شوند. در این حالت حداقل فاصله لازم بین سفره های متوالی، طبق بند ۹-۱۱-۱۱-۱-۳ باید برابر حداکثر دو مقدار ۲۵ میلیمتر و بزرگترین قطر میلگرد طولی باشد. در فایل کامپیوتری سازه نیز باید مقدار پوشش بتنی تیرها متناسب با تعداد سفره های میلگرد افزایش یابد به نحوی که نشان دهنده مرکز سطح تقریبی مجموعه میلگردها باشد. جزئیات مورد نظر در شکل های فوق نشان داده شده است.
۱۱٫ در مقاطع ستون ها، حداقل فواصل آزاد بین میلگردها طبق بخش ۹-۱۱-۱۱ مبحث نهم رعایت گردد. رابطه تقریبی زیر به عنوان راهنما پیشنهاد می شود:
۱۲٫ در مورد تیرهایی که عرض آن ها بزرگتر از عرض ستون تکیه گاهی است، جزئیات کامل اتصال تیر به ستون با رسم نحوه عبور آرماتورهای تیر از ستون نشان داده شوند.
۱۳٫ توجه شود که برای قاب های با شکل پذیری متوسط و زیاد، طبق بندهای ۹-۲۰-۳-۱-۱-۲ و ۹-۲۰-۴-۱-۱-۲ برون محوری هر عضو خمشی نسبت به ستونی که با آن قاب تشکیل می دهد، (فاصله محورهای هندسی دو عضو) نباید بیشتر از یک چهارم عرض مقطع ستون باشد.
۱۴٫ با توجه به اینکه باید آرماتور تیرها با قلاب ۹۰ درجه در ستون های کناری سازه مهار شوند و با توجه به اینکه طول قلاب استاندارد ۹۰ درجه حدود φ۱۵ است، حداقل اندازه مجاز ستون ها ۳۵x35 سانتیمتر خواهد بود که در این حالت حداکثر قطر مجاز برای آرماتور طولی تیر برابر ۱۸ میلیمتر است. به عنوان یک رابطه تقریبی، حداقل بعد لازم برای ستون بر حسب قطر میلگرد تیر، برابر ۷۰ + φ۱۵ میلیمتر خواهد بود.
۱۵٫ در صورت استفاده از آرماتور برشی مارپیچ، طبق بند ۹-۱۱-۹-۴-۳ در هر گام مارپیچ فاصله آزاد بین میلگردها نباید از ۷۵ میلیمتر بیشتر باشد.
۱۶٫ در صورت استفاده از قاب خمشی بتنی با شکل پذیری زیاد، توجه شود که کنترل آرماتور عرضی ستون ها در نواحی بحرانی ( موضوع بند ۹-۲۰-۴-۲-۳-۲) توسط نرم افزار انجام نمی شود و این محاسبات باید به صورت دستی در دفترچه محاسبات انجام و آرماتور لازم در نقشه ها درج گردد.
۱۷٫ در صورت استفاده از دیوار برشی، برای انتقال بار از دیافراگم سقف به دیوار برشی باید آرماتور دوخت مورد نیاز با عملکرد برش اصطکاکی طبق بخش ۹-۱۲-۱۳ برای نیروهای انتقالی دیافراگم که از بخش ۶-۷-۲-۷ محاسبه می شود، طراحی گردد. این نکته باید در مورد دیوارهایی که به علت قرار گرفتن در کنار بازشوهای سقف، اتصال کامل به دیافراگم ندارند به طور ویژه بررسی شود. توصیه می شود اصولا از کاربرد دیوارهای برشی در کنار بازشوهای سقف اجتناب گردد.
۱۸٫ در مورد دال های بتنی (سقف و رمپ) کنترل حداقل ضخامت ها طبق ضوابط فصل ۱۴ مبحث نهم مقررات ملی ساختمان در دفترچه محاسبات انجام گیرد. در غیر این صورت باید کنترل تغییر شکل برای ضخامت مورد نظر، طبق ضوابط این فصل با انجام محاسبات تغییر شکل در حالت بهره برداری، انجام شود.
۱۹٫ طبق بند ۹-۹-۷-۲ در سازه های بتنی در صورتی که طول یا عرض ساختمان از مقادیر تعیین شده (۳۵ متر برای شرایط آب و هوایی تهران) تجاوز کند، اجرای درز انبساط به مقدار حداقل T Δ L α الزامی است. درز انبساط باید در شالوده نیز ادامه یابد. در ضمن با توجه به شرایط سازه باید مقدار درز انبساط با حداقل عرض درز انقطاع نیز طبق بند ۶-۷-۱-۳-۴ کنترل گردد.
