هدفآزمون ضریب گسیختگی سنگ ساختمانی
هدف از تدوین این استاندارد تعیین ضریب گسیختگی انواع سنگ های ساختمانی به جز اسلیت می باشد.
اهمیت و کاربرد آزمون ضریب گسیختگی سنگ ساختمانی
اهمیت و کاربرد این روش آزمون در تشخیص ضریب گسیختگی سنگ های مختلف و مقایسه سنگ های همنوع می باشد.
وسایل مورد نیاز آزمون ضریب گسیختگی سنگ ساختمانی
- ۱-۳دستگاه بارگذاری: با دقت دستگاه بارگذاری تا ۱درصد دامنه بارگذاری قابل قبول است.
- ۲-۳تکیه گاه : نمونه را بر روی دو تکیه گاه تیف های شکل (مطابق شکل ۰۱)قرار گیرد. طول تکیه گاه حداقل باید برابر پهنای نمونه باشد. تکیه گاهها می تواند تیغهای و یا غلطان باشد.
نمونه برداری آزمون ضریب گسیختگی سنگ ساختمانی
- ۱-۴نمونه باید طوری انتخاب شود که نشانگر میانگین واقعی نوع یا در حد مرغوبیت سنگ مورد نظر باشد. نمونه باید از همان کیفیتی برخوردار باشد که در بازار عرضه می شود.
نمونه ممکن است توسط خریدار یا نماینده مجاز او از سنگ های استخراج شده یا موجود در معدن انتخاب شود. اندازه نمونه باید حداقل برای سه آزمون کافی باشد.
وقتی تغییرات محسوسی وجود داشته باشد خریدار می تواند هر چند نمونه را که ضروری بداند برای تعیین دامنه تغییرات ضریب گسختگی آنها انتخاب نماید. - ۲-۴مشخصات آزمونه ها:
آزمونه ها باید تقریبا بابعاد (۱۰۰×۲۰۰×۵۷)میلیمتر باشد تعداد آنهابرای هر شرایط بارگذاری باید حداقل سه آزمونه باشد. آزمونه ها باید از نمونه اصلی بریده شود و سطوح آن صاف و پرداخت شده باشد. سطوح ۲۰۰×۱۰۰میلیمتر آن باید تا حد امکان سطح و موازی یکدیگر باشد. برای بارگذاری در جهت عمود بر لایه بندی سنگ باید تعداد ۵آزمونه تهیه شود که سطوح ۱۰۰×۲۰۰میلیمتر آن موازی با لایه بندی باشد.
برای بارگذاری آزمونه به موازات لایه بندی باید ۵آزمونه که سطوح ۱۰۰×۷۵میلیمتر آنها موازی لایه بندی سنگ است انتخاب نمود. برای انجام آزمون سنگ در هر یک از شرایط خشک یاتر ۱۰آزمونه لازم است که ۵عدد آن برای انجام آزمون در جهت لایه بندی و ۵عدد دیگر آن در جهت عمود بر لایه بندی بکار برده میشود.
یادآوری – تورق جهتی است که سنگ در آن جهت نسبت به جهات دیگر خیلی راحت تر جدا می شود. در سنگ های لایه ای جهت تورق منطبق هر جهت لایه بندی است.
علامت گذاری و اندازه گیری آزمون ضریب گسیختگی سنگ ساختمانی
- ۱-۵محل بارگذاری
برای تعیین محل بارگذاری و محل تکیه گاه های مطابق شکل ۱ب و ج عمل گردد. برای تعیین محل بارگذاری آزمونه را با خطی در جهت عمود بر طول آن به دو قسمت مساوی تقسیم نماید.
۲-۵عرض آزمونه را با دقت ۰/۲۵میلیمتر در محل بارگذاری اندازه گیری کنید.
ضخامت آزمونه را از میانگین سه اندازه گیری در محل های بار گذاری و تکیه گاهها بدست آورید.
شرایط آزمون ضریب گسیختگی سنگ ساختمانی
- ۱-۶قبل از انجام آزمون آزمونه ها باید مدت ۴۸ساعت در محیط خشک یا دمای ۶۰+۲درجه سانتیگراد قرار گیرد. در ساعات ۴۶، ۴۷و ۴۸وزن آزمونه ها جهت اطمینان از ثابت بودن آن اندازه گیری شود. در صورت مشاهده کاهش وزن خشک نمودن آزمون آزمونه ها را تا رسیدن به نتیجه یکسان در سه بار توزین متوالی با فاصله زمانی یک ساعت ادامه داده می شود. پس از خارج کردن آزمونه ها از خشک کن و قبل از آزمون، آنها را در دسیکاتور یا دمای اطاق قرار می دهند.
- ۲-۶قبل از انجام آزمون در شرایط مرطوب آزمونه ها باید به مدت ۴۸ساعت در دمای ۲۲+۲درجه سانتیگراد در زیر آب غوطه ور باشد در هنگام خارج ساختن از آب آزمونه ها باید عاری از رطوبت سطحی باشد. بلافاصله پس از خارج کردن آزمونه ها از حمام آب سطحی به کمک یک پارچه گرفته و آزمایش شود.
انجام آزمون ضریب گسیختگی سنگ ساختمانی
۱-۷بزرگترین سطح آزمونه را روی لبه تکیه گاهها که حدود ۱۷۵میلی متر از هم فاصله دارند قرار داده شود، و تیغه بارگذاری روی آزمونه ها به فاصله مساوی از تکیه گاهها قرار گیرد. سه تیغه مذکور در هنگام آزمون باید با هم موازی باشند. بدین منظور باری حدود ۴۴نیوتن وارد شود سپس نقاط بارگذاری و تکیه گاهی کنترل شود تا منطبق بر خطوط ترسیم شده باشد. سرعت بارگذاری تا شکست کامل آزمونه از ۴۴۵تجاوز ننماید.
یادآوری – چنانچه تیغه بارگذاری و تکیه گاههای دستگاه از نوع غلطکی باشد باید مخرج فوقانی آزمونه بر روی آن کاملا افقی باشد.
محاسبات آزمون ضریب گسیختگی سنگ ساختمانی
ضریب گسیختگی آزمونه از رابطه زیر بدست میآید
lw3
—– = R
2bd
که در آن:
R : ضریب گسیختگی آزمونه مکاپاسکال
w : بار در لحظه شکست بر حسب نیوتن
l : فاصله دو تکیه گاه بر حسب میلی متر
b : عرض آزمونه بر حسب میلی متر
d : ضخامت آزمونه بر حسب میلی متر
گزارش آزمون ضریب گسیختگی سنگ ساختمانی
میانگین کلیه مقادیر ضریب گسیختگی آزمونه هائی که عمود بر لایه بندی بارگذاری می شود بعنوان ضریب گسیختگی عمود بر لایه بندی و میانگین کلیه آزمونه هائیکه موازی با لایه بندی بارگذاری می شود بعنوان ضریب گسیختگی موازی با لایه بندی گزارش خواهد شد.
در صورتیکه نتیجه آزمون های بیش از %۲۰زیر میانگین کلیه مقادیر گسیختگی باشد نمونه را بازرسی نمائید اگر این مقدار به علت ترکدار بودن آزمونه یا خطای دستگاه باشد، نتایج حاصل را کنار گذاشته میانگین باقیمانده را بعنوان ضریب گسیختگی نمونه گزارش نمائید. نتایج در گزارش باید منعکس شود، اطلاعات زیر نیز گزارش شود.
- ۱-۹مشخصات آزمونه شامل : نام ومحل معدن – نام و موقعیت کارگاه استخراج تاریخ نمونه برداری نام تجاری و درجه سنگ
- ۲-۹اندازه و شکل آزمونهایی که مورد آزمون قرار گرفته است و توصیف روشی که نمونه بر اساس آن آماده شده است.
