معرفی رشته مهندسی و مدیریت ساخت
- تعریف و اهداف گرایش مهندسی و مدیریت ساخت
مهندسی و مدیریت ساخت یکی از گرایش های دوره کارشناسی ارشد رشته مهندسی عمران است که از ترکیب دو زمینه مهندسی ساخت و مدیریت ساخت (که به مدیریت پروژه های عمرانی مرتبط می شود) ایجاد گردیده است.
برای موفقیت در پروژه های عمرانی داشتن دانش و مهارت های فنی پروژه کفایت نمی کند، بلکه نیاز به توانایی و مهارت های مدیریتی نیز می باشد.
در تمام جوامع پیشرفته امروزی، مدیریت اجرایی پروژه های بزرگ، نقش عمده ای در پیشرفت‌های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و حتی سیاسی دارد. انجام مناسب و بهینه هر پروژه در گروی مدیریت صحیح و اصولی آن می‌باشد، به ویژه در پروژه‌های عمرانی که با بخش‌های مختلفی مرتبط بوده و معمولاً افراد زیادی در آن فعالیت دارند. علاوه بر این، سرمایه گذاری هایی که در زمینه های ساخت پروژه های عمرانی انجام می گیرند ارقام بسیار بزرگی را شامل می‌شوند که بدون درنظر گرفتن مسائل علمی و برنامه ریزی های اصولی، بازده این سرمایه ها (با توجه به نقص های حاصل، اتلاف وقت و از دست رفتن کارایی پروژه در مدتی کمتر از عمر مفید آن) عملاً ناچیز خواهد بود. به عنوان مثال سازه های موجود در کشور علیرغم طراحی خوب و پیشرفته، درزمینه ساخت و اجرا دارای عیوب و نقص های زیادی هستند. همچنین در اجرای پروژه های عمرانی در اکثر موارد شاهد تأخیر در روند کار می باشیم. عدم شناخت این رشته توسط پیمانکاران محترم در ایران و عدم پذیرش فارغ التحصیلان این رشته در موقعیت های شغلی، خود دلیلی آشکار بر گمنام بودن این رشته در بازار کار و مبین قصور در امر اجرا و ساخت سازه هاست. این در حالی است که یک مهندس و مدیر ساخت میتواند با استفاده از نرم افزارها و تخصص خود، پروژه را با هزینه کمتر و کیفیت بهتر در زمان کمتر به انجام برساند.
با توجه به مطالب فوق می‌توان نتیجه گرفت که هدف دوره کارشناسی ارشد مهندسی و مدیریت ساخت، تربیت افرادی است که دارای توانایی های لازم جهت برنامه‌ریزی، هدایت و مدیریت اجرا و ساخت پروژه های بزرگ عمرانی (پروژه هایی نظیر سدهای بلند، بنادر وسازه های دریایی، پالایشگاهها و نیروگاهها، مجتمع های بزرگ مسکونی واداری، سازه های بلند، پل های با دهانه بزرگ و سیلوها و نظایر آنها) در سطح ملی، منطقه ای و شهری باشند. همچنین فارغ التحصیلان این رشته باید توانایی تحقیقاتی مناسب را جهت حل مسائلی که در زمینه ساخت و اجرا با آن روبرو می شوند، داشته باشند. این تحقیقات و پروژه های تخصصی می تواند در مورد ارزیابی و کنترل پروژه های عمرانی، مدیریت پروژه و امور پیمان در ابعاد حقوقی، اقتصادی و اجرایی، شناخت انواع مصالح ساخت و روشهای ساخت، تجزیه و تحلیل عملیات ساخت و نگهداری پروژه های بزرگ، استفاده بهینه از ماشین آلات و روش های ترمیم سازه ها باشد.
همچنین با زمینه های فناوری و اجرای سازه های مهم مانند پل ها، بنادر، سیلوها و ساختمان های مسکونی و اداری و مواد و مصالح ساخت آشنا می شوند.
همچنین در این گرایش، انجام وظایف و نقش های مدیریتی نمود بیشتری یافته و هدف تربیت افرادی است که در عین دارا بودن توانایی های یک مدیر، قادر به اجرای وظایف یک مهندس عمران نیز باشند.
- مهارت های دانش آموختگان، زمینه فعالیت، آینده شغلی و شرکت های عمرانی مرتبط با این گرایش
در این گرایش انواع روشهای مدیریتی، پیمان‌ها و قراردادها، برآورد هزینه‌ها و انواع روشهای اجرایی مطرح می‌شود.
دانش آموختگان این دوره می توانند علاوه بر آموزش (همکاری با مؤسسات آموزشی جهت ارائه دروس مهندسی ساخت و انتقال تجارب) و یا پژوهش در دانشگاه ها و مراکز تحقیقاتی، در مدیریت و اجرای تمام پروژه های عمرانی فعالیت نمایند. بر همین اساس تمامی وزارتخانه ها و سازمان های مسئول اجرا و ساخت پروژه های عمرانی بزرگ مانند وزارت راه و ترابری، وزارت مسکن و شهرسازی، وزارت نفت، وزرات نیرو، وزارت صنایع، شهرداری ها، نظام مهندسی و شرکتهای مشاور و پیمانکار می توانند از همکاری دانش آموختگان این دوره در جهت ارتقاء کیفی و کاهش مدت و هزینه پروژه ها بهره بگیرند.
بنابر موارد گفته شده فارغ التحصیلان این رشته می توانند به عنوان مهندس ناظر و مجری در پروژه های عمرانی، دفاتر فنی شرکت های مشاور (در زمینه برنامه ریزی پروژه) و علی الخصوص شرکت های پیمانکاری مشغول به کار شوند. لازم به توضیح است برای موفقیت در مشاغل مربوط به این رشته، علاوه بر توانایی‌های علمی، تجربه نیز عامل بسیار مهمی است.
- طول دوره و شکل نظام:
برنامه های درسی این دوره برای چهار نیمسال طرح ریزی شده است. طول هر نیمسال ۱۶ هفته آموزشی کامل است. مدت هر واحد درس نظری، آزمایشگاهی و عملی به ترتیب ۱۶و ۳۲ ساعت می باشد. اکثر دروس دارای پروژه می باشند، انجام پروژه ها توسط دانشجویان خارج از ساعت درسی انجام می شود و گزارش های پروژه توسط اساتید مورد ارزیابی قرار داده می شود. برای اخذ داده ها در جهت انجام پروژه ها ضروری است که دانشجویان به شرکتها و یا سازمان ها مراجعه نموده و از نرم افزارهای مربوطه استفاده نمایند. هدف و نحوه انجام هر پروژه در سر فصل دروس ارائه شده اند. به دلیل آن که این پروژه ها خارج از ساعات درسی انجام می شود ساعات مربوط به آنها در ساعات نظری منظور نشده است .
