اصول ساخت بتن دستی در کارگاه‌های ساختمانی و طرح اختلاط آن
اصول ساخت بتن دستی در کارگاه‌های ساختمانی و طرح اختلاط آن
استفاده از میکسر برای ساخت بتن معمولاً برای اجرای ستون‌ها انجام می‌شود. هر چند که توصیه می شود بتن ریزی ستون‌ها مانند فونداسیون و سقف‌ها، به صورت آماده از کارخانه تهیه شود و داخل قالب ستون‌ها پمپ شود. مخصوصاً اگر دیوار برشی یا حائل نیز وجود داشته باشد، زیرا حجم بتن مورد نیاز زیاد است و بتن ریزی به صورت دستی زمان بر و کم کیفیت‌تر است. اما در شرایط حجم پایین بتن ریزی، بتن مورد نیاز را در کارگاه ساختمانی تهیه می‌نماید. مخصوصاً آماده سازی لوله و اتصالات دستگاه پمپاژ و سد معبر آن هم کم نیست.
اصول ساخت بتن دستی:
-
استفاده از دستگاه میکسر
یک دستگاه میکسر دستی معمولاً ظرفیت اسمی ۳۰۰ لیتر را دارد و در هر مرحله می‌توان حجم ۲۵۰ لیتر بتن را تولید نمود.
طراحی درصد اختلاط مناسب شرایط کارگاه به صورت تجربی با استفاده از میکسر:
هر بار استفاده از میکسر معمولاً حداقل نیم کیسه سیمان باید مصرف شود و آب نیز به میزان مناسب ریخته شود. بهتر است قبل از اضافه کردن شن، ماسه و سیمان، آب داخل میکسر ریخته شود. اما برای بدست آمدن نتیجه مطلوب باید طرح اختلاط طراحی شود و متناسب با فهم کارگران و وسایل اندازه گیری موجود ساده سازی شود.
-
ستون ریز
ستون ریز یک دستگاه ارابه مانند است که دارای یک مخزن متحرک و یک کابل کشنده و یک نقاله حمل برای رساندن مخزن به بالای ستون است.
نحوه استفاده از ستون ریز
بتن داخل مخزن قیفی شکل آن ریخته می‌شود و با استفاده از یک قرقره و نیروی برق، شروع به جمع شدن می‌کند و مخزن روی نقاله حرکت و بالا می‌رود، در انتهای دهانه قیف به سمت داخل ستون می‌چرخد و بتن داخل ستون می‌ریزد.
-
دستگاه ویبره
دستگاه ویبره چه در بتن ریزی پمپی و چه در بتن ریزی دستی مورد استفاده قرار می‌گیرد. بعد از هر مرحله بتن ریزی باید ویبره کردن انجام شود. کار ویبره این است که بتن ریخته شده را می‌لرزاند تا به طور کامل در همه جای قالب و در لابه لای میلگرد‌ها جای بگیرد.
نکات مهم در استفاده از دستگاه ویبره
- علمک ویبره باید به طور عمودی وارد بتن شود.
- بعد از ۴ تا ۳ ثانیه لرزاندن خارج شود و نقطه دیگری ویبره انجام شود.
- از ویبره نباید برای حرکت دادن بتن به جلو استفاده کرد. این کار در بتن ریزی سقف‌ها در زمانی که روانی بتن کم است و تراکم میلگرد زیاد است خیلی رواج دارد. استفاده از ویبره به این شکل یا ویبره کردن زیاد باعث جدا شدن خمیر سیمان از سنگدانه بتن می‌شود وتاثیر منفی در مقاومت و عملکرد بتن دارد.
- ویبره باید اصولی باشد.
آزمایش بتن ستون
اهمیت بتن ستون‌ها و دیوار‌ها کمتر از سقف‌ها نیست. متاسفانه بازرسین ساختمانی از جمله ناظران ساختمان در مرحله اجرای سقف از ساختمان بازدید می‌کنند و همه جزییات را چک می‌کنند،حتماً بتن ریزی باید در شرایط ایده آل باشدو تست بتن در تمامی مراحل انجام شود.
نحوه طرح اختلاط
- طرح اختلاط بتن با عیار ۳۵۰ کیلوگرم بر متر مکعب
مقادیر
اگر وزن مخصوص بتن را ۲۴۰۰ در نظر بگیریم :
وزن سیمان : ۳۵۰ کیلو
وزن آب با نسبت ۰٫۵ : ۱۷۵ کیلو
ماسه شسته رودخانه ای طبیعی ۳۵ درصد مصالح : ۶۵۶ کیلو
ماسه شسته دستگاهی ۲۰ در صد مصالح : ۳۷۵ کیلو
شن نخودی و بادامی ۴۵ درصد مصالح : ۸۴۴ کیلو
نکات مهم
- نسبت آب به سیمان با توجه به رطوبت مصالح متغیر است .
- مقاومت مشخصه بتن ما تاثیر در درصد شن دارد .
- برای کارایی بهتر بتن می توان از افزودنی ها استفاده کرد .
میزان افزودن مواد مصرفی
میزان مصرف مواد افزودنی و نحوه مصرف و میزان آن روی برچسبش نوشته شده است اما بصورت تجربی باید گفت :
- ۱۰۰ تا ۲۰۰ گرم در هر ۱۰۰ کیلو سیمان روانساز
- بین ۶ تا ۱۰ درصد وزن سیمان از میکروسیلیس
- طرح اختلاط بتن کارگاهی با عیار ۳۵۰ کیلو گرم بر متر مکعب
برای تهیه هر متر مکعب بتن تقریباً
- ۱.۸ الی ۱.۹ تن شن و ماسه (۱۰۰۰ الی ۱۱۰۰کیلو شن یا همان درشت دانه و ۸۰۰ الی ۹۰۰ کیلو ماسه یا همان ریز دانه) نیاز است.
- ۳۰۰ الی ۳۵۰ کیلو (۶ الی ۷ پاکت ۵۰ کیلویی) سیمان نیاز است.
- ۱۵۰ الی ۱۷۰ کیلو (۱۷۰ لیتر یا ۰.۱۷ متر مکعب) آب استفاده می شود.
مشخصه بتن 350
با این عیار بتن،یعنی ۳۵۰مقاومت مشخصه بتن ما می شود:
- مکعبی : ۳۰۰ کیلوگرم بر سانتیمتر مربع و
- استوانه ای : ۲۵۰ کیلوگرم بر سانتیمتر مربع
نکته در ابعاد معادل کارگاهی و دقیق
- هر بیل چیزی در حدود ۳ کیلو سیمان را در خود جای میدهد به عبارتی در تهیه یک متر مکعب بتن با فرض مصرف ۳۰۰ کیلو سیمان ۱۰۰ بیل سیمان لازم داریم.
- تقریباً هر ۱۸ بیل یک فرغون است. بین ۳٫۵ تا ۴ فرغون حجم یک بتونیر است و برابر با ۷۰ کیلو سیمان و باز تقریباً ۵ بتونیر ۱ متر مکعب است.
- ۱ متر مکعب خاک با ۷ عدد فرغون برابر است و سر ریز قابل جابجایی است بنابراین با مشابهت وزن مخصوص شن و ماسه باخاک در تهیه یک متر مکعب بتن نیازمند ۶ الی ۷ فرغون شن و ۳ الی ۴ فرغون ماسه و ۲ الی ۳ فرغون سیمان هستیم.
- یک متر مکعب بتن با ۱۴ الی ۱۵ فرغون قابل جابجایی است.
انتخاب نادرست محل قطع بتن در سازه
مطابق بند 9-22-5-6-2 –ب مبحث نهم مقررات ملی ساختمان (ویرایش سال 1399): درزهای ساخت در سیستم‌های کف یا سقف باید در حدود یک سوم دهانه دال‌ها، تیرهای فرعی و اصلی پیش‌بینی شوند:مگر آنکه در محل دیگری، با تائید مهندس طراح سازه پیش بینی شده باشند.
این محدوده، در آیین‌نامه بتن ایران (آیا) از وسط دهانه تا یک سوم دهانه از تکیه‌گاه توصیه می‌شود.
همچنین مطابق بند 9-22-6-3-1 –ب مقررات ملی ساختمان (ویرایش سال 1399):
خم کردن آرماتور‌هایی که بخشی از آن‌ها در بتن جای‌‌‌گذاری شده‌اند، مجاز نیست، مگر آن که در مدارک ساخت مشخص شده یا مجوز آن توسط مهندس ناظر صادر شده باشند.
آخرین ویرایش: 1402/11/14
شماره ویرایش: دوم
