آثارحوادث گودبرداری و عوامل خارجی تاثیر گذار

برخی از آثار حوادث رایج در گودبرداری های غیر اصولی

1. مدفون شدن کارگران در زیر آوار ناشی از ریزش دیواره های گود
2. مصدوم شدن کارگران در اثر سقوط مواد مصالح و یا ابزار کار به داخل گود و محل حفاری
3. سقوط کارگران به داخل گود و محل حفاری
4. عدم وجود نداشتن  وسایل دسترسی ایمن و راههای خروج و فرار سریع از گو در مواقع آب گرفتگی و درنتیجه غرق شدن کارگران
5. سقوط وسایل نقلیه موتوری به داخل گود
6. خفگی یا مسمومیت کارگران در اثر استنشاق گازهای سنگین تر از هوا در داخل گو از قیبل دود و گاز خروجی از اگزوز موتورهای دیزلی و بنزینی

عوامل موثر  بر ریزش

1. ارتعاش.
2. آب
3. شرایط اب و هوایی
4. عمق گودبرداری
5. شرایط شیب
6. درجه خاک

عوامل خارجی تاثیر گذار  بر ریزش دیواره های گود

1. ارتعاشات ناشی از حرکت وسایل نقلیه سنگین در معابر عمومی مجاور گود.
2. ارتعاشات ناشی از زلزله و حرکات زمین
3. نزدیک شدن بیش از حد وسایل نقلیه موتوری و ماشین آلات سنگین ساختمانی به لبه گود و در نتیجه وارد آمدن فشار بیش از حد به دیواره
4. بارندگی شدید و رطوبت بیش از حد دیواره ها

شرح برخی حوادث گودبرداری و نکات آن

ریزش جداره غربی گود مشرف به حیاط همجواری

علت واقعه: عدم پایدارسازی مناسب دیواره گود (مطابق بند 7-3-3-4 مبحث هفتم مقررات ملی ساختمان).

با توجه به جدول 7-3-1 و بند 7-3-3-6-5 مبحث هفتم مقررات ملی ساختمان، گود حاضر دارای خطر زیاد یا بسیار زیاد بوده که مستلزم رعایت نکات خاص در طراحی، اجرا و نظارت مطابق بند 7-3-3-6-9 و 7-3-3-6-10 مبحث هفتم مقررات ملی ساختمان می باشد.

ریزش جداره شمالی گود مشرف به گذر

علت حادثه : عدم پایدارسازی دیواره گود (به استناد بند 7-3-3-4 مبحث هفتم مقررات ملی ساختمان ) و وجود خاک دستی و فاقد چسبندگی (باتوجه به بند 7-3-3-6-5 مبحث هفتم مقررات ملی ساختمان) و وجود تراوش آب (با عنایت به بند 7-3-3-6-4 مبحث هفتم مقررات ملی ساختمان) و شستشو در قسمت فوقانی جداره گود.

توضیح: عمق گود حدود 3.5 متر بوده و سازه نگهبان اجرا نشده و خاک چسبندگی لازم را نداشته و آب جاری در خاک جداره موجب شده است بخش بالایی آن در اثر وزن خود و بدون هیچ سرباری دچار ریزش شده و این علاوه بر آنکه می تواند باعث مخاطراتی برای کارگران در حال کار و عابران و وسایل نقلیه و … شود. موجب شود که علمک گاز نیز در خطر آسیب قرار بگیرد.

وجود تراوش آب در گود

مطابق بند 7-3-3-6-4 مبحث هفتم مقررات ملی ساختمان (ویرایش 1400)، اگر تراوش آب در گود موجود باشد همواره خطر گود زیاد یا بسیار زیاد است.

در این خصوص می توان مطابق بند 7-3-6 عمل نمود:

چناچه برای تامین فضایی جهت انجام پروژه، عملیات گودبرداری در محیط آب دار نیاز به زهکشی داشته باشد یا به تغییر شکل‌های زمین اطراف گود زهکشی شده باتوجه ویژه مبذول گردد. استفاده از زهکشی به جای آب بندی ساختمان در دوران بهره‌برداری منوط به کنترل و بررسی تاثیر آن بر محیط ژئوتکتیکی پیرامون آن با رعایت ملاحظات زیست محیطی می باشد. در این صورت باید مطالعه کافی انجام پذیرد و اثرات زهکشی طولانی مدت به طور جامع بررسی و گزارش شود.

ریزش ساختمان و حیاط همجواری علی رغم احداث سازه نگهبان

دلایل ریزش :

1. اجرای غیراصولی سازه نگهبان از قبیل عدم اجرای شناژ ارتباطی بین فونداسیون اعضای مایل و قائم خرپاها. عدم اجرای مهاربندهای قائم و مورب ، عدم اجرای پلیت‌های اتصالات، اجرای نامناسب جوش‌های اتصال، عدم اجرای زهکش‌های موقت (علی رغم بالا بودن سطح آب موجود در محل پروژه) در جداره‌های مش و شات شده و عدم اجرای زهکش دائم.
2. قدمت زیاد ساختمان همجواری (فرسودگی و نداشتن ایستایی ذاتی)، دارا بودن دیوارهای باربر و فقدان فونداسیون،(7-3-3-6-6 الف گود بسیار پرخطر)
3. بالا بودن سطح آب‌های زیرزمینی در محل گود و وجود آب جاری در کف و جداره‌های آن، (7-3-3-6-4 گود پرخطر یا بسیار پرخطر)
4. نامناسب بودن خاک محل که از نوع خاک دستی می باشد.(7-3-3-6-5 گود پرخطر یا بسیار پرخطر)

لزوم استفاده از نرده حفاظتی موقت در عملیات گودبرداری

مطابق بند 12-9-2-5 مبحث دوازدهم مقررات ملی ساختمان (ویرایش 1392 )

برای جلوگیری از بروز خطرهایی نظیر پرتاب سنگ ، سقوط افراد ، حیوانات ، مصالح ساختمانی و ماشین‌آلات ، سرازیر شدن آب به داخل گود و نیز برخورد افراد و وسایل نقلیه با کارگران و وسایل و ماشین آلات حفاری و خاکبرداری ، باید اطراف محل گودبرداری و خاکبرداری با رعایت مفاد بخش 12-5-2 به نحو مناسب محصور و محافظت شود. در صورتی که گودبرداری و خاکبرداری در مجاورت معابر و فضاهای عمومی صورت گیرد. باید این حصار با رعایت مفاد بخش‌های 12-5-2 و 12-5-9 و در فاصله حداقل 1.5 متر از لبه گود احداث و باعلائم هشدار دهنده که در شب و روز و از فاصله دور قابل رویت باشند مجهز گردد.

آخرین ویرایش: 1402/11/04

شماره ویرایش: دوم

بیشتر بدانیم:

1. فرم ها و چک لیست هاي ضروري براي مهندسین ناظر ،طراح و مجری
2. محاسبات سرانگشتی ویژه مهندسین عمران
3. مشاوره مهندس ناظر