سازه و تاسیسات بیمارستان
بیمارستان‌ها جزو مکان‌هایی هستند که به علت عملکرد خاص آنها در هنگام بروز حوادث به ویژه زلزله، اهمیت خاصی دارند. زلزله می‌تواند خسارات جدی به بیمارستان‌ها وارد ساخته، باعث خرابی کلی یا جزیی و ایجاد وقفه در ارائه خدمات بیمارستانی گردد. از آنجا که بیمارستان جز بناهای خاص است و باید در زمان بحران و حوادث اورژانسی پاسخگوی نیاز جامعه باشد، بنابراین توجه به سازه و تأسیسات آن از اهمیت بالایی برخوردار است.
به‌کارگیری سازه و تأسیسات مناسب به نحوی که بیش‌ترین ایمنی را برای این مراکز تأمین کنند از جمله نکات اساسی و کلیدی در طراحی این مراکز است. در شماره‌های ۱۶۹ و ۱۷۰ نشریه در خصوص فرم خارجی و داخلی ساختمان و همچنین مکان‌یابی بیمارستان مطالبی ارائه شده است.
تقسیمات کلی بیمارستان
تقسیمات عمومی متداول در بیمارستان های دارای کاربری عمومی شامل خدمات تشخیصی، درمانی، مراقبتی، امور اداری، مالی و پشتیبانی قسمت های الکتریکی و مکانیکی و همچنین ساختمانهای مسکونی و آموزشی (در موارد لازم) به شرح زیر است :
- درمانگاه و بیماران سرپایی
- بخش اضطراری و سوانح
- کلینیک های عمومی و تخصصی که ممکن است شامل چشم پزشکی، پزشکی گوش و حلق و بینی، دندانپزشکی و یا دیگر کلینیک های تخصصی باشد.
- بخش عمل و اورتوپدی
- بخش زنان و زایمان
- بخش مراقبتهای فشرده (CCU , ICU)
- بخش نوزادان و کودکان
- بخش عفونی
- بخش های بستری (عمومی، جراحی، زایمان و عفونی)
- بخش رادیولوژی، اندوسکوپی، سیستوسکپی، فلورسکپی، سونوگرافی، کاردیوگرافی، سی تی اسکن و ام- آر-آی
- بخش فیزیوتراپی، هیدروتراپی، الکتروتراپی، پزشکی هسته ای (شیمی درمانی و پرتو درمانی) و غیره چ
- بخش آسیب شناسی، آزمایشگاههای فیزیولوژی، کلینیکی و پاتولوژی و داروخانه
- مرکز ضد عفونی و گندزدایی (استریل)، رختشوی خانه، آشپز خانه و آبدارخانه
- امور اداری، مالی و پشتیبانی
- انبارهای مختلف
- موتورخانه تاسیسات مکانیکی
- پست اصلی و مراکز فرعی برق
- ساختمان های جنبی (نگهبانی، زباله سوزی، تصفیه فاضلاب و غیره)
- آمفی تئاتر و سالن های اجتماعات و کنفرانس، در مجتمع درمانی خیل بزرگ
- منازل پزشکان، پرستاران، کارمندان و غیره در مجتمع درمانی خیلی بزرگ
- آموزشگاه پرستاری و بهیاری، در مجتمع درمانی کامل
تاسیسات بیمارستان
در مراکز درمانی برخلاف اکثر ساختمان‌ها تأسیسات نقش بسزایی در بالا بردن راندمان دارد. یک سیستم تأسیساتی ناکارآمد می‌تواند باعث شیوع بیماری در سطح یک شهر و حتی کشور شود و همچنین می‌تواند عواقب خطرناک زیست‌محیطی داشته باشد و موجب مرگ هزاران نفر گردد. از طرف دیگر، تأمین شرایط نسبی آسایش و ایجاد شرایط مطلوب، همچنین تأمین سیستم‌های رفاهی و امنیتی مانند سیستم‌های حرارتی- برودتی(تهویه مطبوع)، آب شرب، دفع فاضلاب و اطفای حریق و سیستم الکتریکی روشنایی، برق اضطراری با توجه به درمانی- بهداشتی بودن ساختمان بیمارستان، از عمده مسائل تأسیساتی است.
انتخاب سیستم تهویه مطبوع بیمارستان
اصولاً انتخاب سیستم تهویه مطبوع برای یک ساختمان تابع دو پارامتر اساسی است؛ اولین پارامتر شرایط اقلیمی محل احداث ساختمان است و دومین پارامتر پاسخگو بودن سیستم به نیازهای تهویه مطبوع فضاهای مختلف ساختمان با توجه به کدها و تعاریف انجام‌شده در استانداردهای متداول (دما، رطوبت، میزان هوای تازه، دفعات جابه‌جایی هوا، کنترل مستقل دما و …)است.
آب رسانی بیمارستان
آب رسانی عبارت است از تأمین آب با دما ، فشار و سختی مناسب برای مصرف در واحدهای بهداشتی، آشپزخانه، شبکه آتش‌نشانی، مصارف تأسیسات حرارتی و برودتی، تجهیزات بیمارستانی، رختشوی‌خانه و فضای سبز و …
میزان مصرف آب در دقایق مختلف شبانه‌روز و طی روزها و ماه‌های مختلف متفاوت است. در مورد میزان مصرف سرانه آب برای بیمارستان در ایران مأخذ رسمی انتشار نیافته است، لذا از تجربیات مشابه و استانداردهای کشورهای مختلف برای تخمین میزان مصرف بهره گرفته می‌شود. در محاسبات، مصرف متوسط روزانه برای محاسبه مخازن ذخیره و مصرف حداکثر لحظه‌ای برای اندازه گذاری لوله‌ها و الکتروپمپ‌ها در نظر گرفته می‌شود. مصرف متوسط روزانه شامل دو نوع مصرف می‌باشد: الف: مصرف وسایل و تجهیزات بهداشتی و آشپزخانه و رختشوی‌خانه ، ب: مصرف تأسیسات حرارتی و برودتی و دیگ‌های بخار.
کارکرد صحیح و اقتصادی یک سیستم تأسیسات گرمایی، تعویض هوا و تهویه مطبوع از یکسو به برآورد صحیح بارهای حرارتی و برودتی (بر اساس شرایط داخل و خارج) و از سوی دیگر به طراحی صحیح شبکه‌های هوادهی و لوله‌کشی برای تأمین بارهای مذکور و در نهایت به انتخاب دستگاه‌های مناسب که جوابگوی نیازهای سیستم باشند، بستگی دارد.
سیستم‌های الکتریکی بیمارستان
مجموعه‌های بیمارستانی در رده ساختمانهای عمومی بزرگ به شمار می‌آیند که به علت پیچیدگی‌های معماری و عملکردی بسیار و تعدد سیستم‌های الکتریکی ، باید از طراحی ویژه‌ای برخوردار باشند. هر مجموعه بیمارستانی عملاً مجموعه‌ای از چندین قسمت دیگر است که در ارتباط با یکدیگر خدمات درمانی را بر عهده‌دارند. از جمله قسمت اداری، کلینیک و درمانگاه، اورژانس، بخش‌های بستری و عمل، رادیولوژی، آزمایشگاه، آشپزخانه، رختشوی‌خانه، کارگاه‌های خدماتی و… که هر کدام نیازها و ارتباطات خاص خود را دارا هستند. رعایت موارد ذیل در طراحی سیستم‌های مختلف الکتریکی یک بیمارستان مدرن از اهمیت زیادی برخوردار است.
- رعایت حداکثر قابلیت انعطاف‌پذیری در طرح به صورتی که تغییرات و توسعه‌های احتمالی لازم در هر قسمت پیش‌بینی‌شده و به راحتی و بدون مختل کردن عملکرد بیمارستان امکان‌پذیر باشد.
- طراحی سیستم‌هایی که عملکرد برنامه‌های درمانی را تا حد بالا امکان‌پذیر سازد.
- مطالعه و بررسی و کاربرد تجهیزات جدید درمانی مورد لزوم و پیش‌بینی امکانات نصب آنها.
- افزایش راندمان کاری کارکنان بیمارستان با طراحی سیستم‌های مختلف ارتباطی و خبر.
- افزایش امکانات رفاهی برای افراد بستری‌شده و بهبود چرخه درمان با طراحی سیستم‌های مختلف.
- انتخاب وسایل و تجهیزات مورد استفاده از بهترین نوع و کیفیت به نحوی که تعمیرات و نگهداری‌های آتی در کمال سهولت و راحتی انجام شود.
سیستم های مختلف تاسیسات برقی در تاسیسات برقی بیمارستان، و تابلوهای لازم
تاسیسات برقی بیمارستان شامل سیستم های مختلف فشار متوسط، فشار ضعیف و جریان ضعیف و همچنین تابلوهای لازم به شرح زیر است:
- سیستم های تامین نیروی برق اصلی، و اضطراری
- تابلوهای اصلی فشار ضعیف، و فشار متوسط برق
- تابلوهای توزیع فرعی و نیم اصلی برق
- سیستم های برق رسانی به آسانسورها، تجهیزات موتورخانه ها، پمپ های آب، هواسازها، هواکش ها، لوازم و وسایل آشپزخانه، آبدارخانه، سردخانه، دستگاه های ضد عفونی و گندزدایی، دستگاه تصفیه فاضلاب، دستگاه زباله سوز، سردخانه جسد و غیره
- سیستم کابل کشی توزیع برق، و روشنایی محوطه
- سیستم روشنایی
- سیستم پریزهای مصارف عمومی و اختصاصی برق
- سیستم پریزهای فن کویل ها و وسایل سیار پزشکی تشخیص و درمان
- تابلوهای برق ایزوله برای بخش های جراحی، زایمان، قلبی و مراقبتهای ویژه (CCU , ICU)
- سیستم اتصال زمین
- سیستم های تلفن و اینترکام
- سیستم های فراخوان پرستار و پخش صدا و جستجو
- سیستم های اعلام حریق
- ساعت مرکزی و کنترل ورود و خروج کارمندان
- سیستم تعیین حضور پزشکان در بیمارستان
- سیستم حفاظت در برابر آذرخش (سیستم های حفاظت خارجی و داخلی ساختمان)
آخرین ویرایش: 1401/09/28
شماره ویرایش: دوم
