موضوعاتی که به کمیسیون ماده 100 ارجاع داده می شود و نحوه اعتراض به رای

کمیسیون ماده صد قانون شهرداری در رسیدگی به انواع تخلفات ساختمانی صلاحیت ذاتی دارد؛ به این معنی که هیچ مرجعی حق رسیدگی به این تخلفات را ندارد و حتی دادگستری نیز به استناد صلاحیت عام خود از چنین صلاحیتی بهره‌مند نیست.
اهمیت موضوع به جهت آگاهی بخشی به عموم و پیشگیری از تخلفات ساختمانی مردم و ارتقای آگاهی شهروندان ما را بر آن داشت تا در نوشتاری که در ادامه از نظرتان می گذرد، پاسخ برخی سوالاتی را که بین شهروندان متداول است، از زبان غلامعلی فیض الهی، مدیر کمیسیون های ماده 100 شهرداری اطلاع رسانی کنیم.

---

تخلفاتی در کمیسیون ماده 100 شهرداری ها می بایست مطرح گردد:

1 – تخلف احداث بنای بدون پروانه 
كمسیون موضوع را با حضور نماینده شهرداری كه بدون حق رای برای ادای توضیح شركت می كند و با توجه به لایحه كتبی ذینفع در صورت وصول برای ظرف مدت یك ماه تصمیم مقتضی بر حسب مورد اتخاذ می كند . حكم كمسیون در مورد تخلف احداث بنای بدون پروانه یكی از دو مورد ذیل می باشد.

1. تخریب :
   حكم تخریب مستفاد از صدور تبصره یك ماده 100 ق. ش در صورتی صادر می شود كه مخالف اصول شهرسازی، فنی، بهداشتی باشد.
2. اخذ جریمه :
   مستفاد از تبصره 4 ماده 100 ق .ش در صورتی كه اصول فنی بهداشتی و شهرسازی رعایت شده باشد كه در این صورت كمسیون می توان با صدور رای بر اخذ جریمه به ازاء هر متر مربع بنای بدون مجوز یك دهم ارزش معاملاتی ساختمان یا یك پنجم ارزش سرقفلی ساختمان در صورتی كه ساختمان ارزش سرقفلی داشته باشد هر كدام كه مبلغ آن بیشتر است از ذینفع، بلامانع بودن صدور برگ پایان ساختمان را به شهرداری اعلام نماید .
   در مورد دو حكم تخریب و اخذ جریمه ذكر این نكته خالی از فایده نمی باشد كه در موردی كه اصول شهرسازی فنی و بهداشتی رعایت شده باشد حكم به تخریب بدهد و یا اینكه حكم به جزای نقدی بدهد .
   

   ---

2 – تخلف تراكم اضافی:
تخلف تراكم اضافی كه عبارت است از اضافه بنا زائد بر مساحت زیر بنای مندرج در پروانه ساختمانی از سوی مالك ، یكی دیگر از انواع تخلفات داخل در صلاحیت كمسیون ماده 100 قانون شهرداری می باشد . كمسیون در مورد این نوع از تخلف دو نوع حكم می تواند صادر كند كه عبارت است از :

1. تخریب:
   الف – در صورتی كه رعایت اصول فنی شهرسازی و بهداشتی نشده باشد .
   ب – در صورتی كمسیون حكم به پرداخت جریمه دهد و ذینفع از پرداخت جریمه « پس از تقاضای شهرداری مبنی بر وصول جریمه از ذی نفع » خود داری كند . در این دو مورد كمیسیون مكلف به صدور حكم تخریب می باشد.
2. رای به اخذ جریمه:
   كمسیون می تواند در صورت عدم ضرورت قطع اضافه بنا رای به اخذ جریمه علیه ذی نفع بدهد . در مورد صدور رای به اخذ جریمه از سوی كمسیون علل و عواملی موثر می باشند كه به اختصار به آنها پرداخته خواهد شد .
   الف – نوع موقعیت ملك از نظر مكانی :
   1 – خیابانهای اصلی
   2– خیابانهای فرعی
   3 – كوچه بن باز
   4 – كوچه بن بست
   ب – نوع استفاده از فضای ایجاد شده
   ج – نوع ساختمان از نظر مصالحی
   د – نوع حوزه استفاده از اراضی
   1 – مسكونی باشد :
   كه در این صورت كمسیون می تواند با در نظر گرفتن شرایط ما رالذكر و عدم ضرورت قطع ، رای به اخذ جریمه ای كه نباید از حداقل یك دوم كمتر و از سه برابر ارزش معاملاتی ساختمان برای هر متر مربع بنای اضافی بیشتر باشد
   2 – تجاری، صنعتی و اداری باشد :
   در این صورت نیز كمسیون می تواند با در نظر گرفتن شرایط الاشمار و عدم ضرورت قلع رای به اخذ جریمه ای كه نباید از حداقل دو برابر كمتر و از چهار برابر ارزش معاملاتی ساختمان برای هر متر مربع اضافی ایجاد شده بیشتر باشد.

3 – تخلف مربوط به عدم احداث پاركینگ و یا غیر قابل استفاده بودن پاركینگ 
4 – تجاوز به معابر شهر
5- تخلف عدم استحكام بنا
6 – تغییر كاربری

آیا کمیسیون اجازه رد رای خود را دارد؟

اگر رای صادر، اسکن و به منطقه ارسال شده باشد حتی اگر قاضی پرونده یا اعضای کمیسیون متوجه شوند که رای اشتباه است، نمی توانند رای خود را عدول، اصلاح و یا تغییر دهند، زیرا تنها مراجع رسیدگی به این موارد دیوان عدالت اداری است؛ اما اگر اصلاح رای به گونه ای باشد که درماهیت آن تغییری وارد نمی کند، اشکالی ندارد.

مرجع حل اختلاف میان مهندس ناظر و گزارش شهرداری

در خصوص مواردی که مهندس ناظر، ساختمان بناء را مستحکم و گزارش شهرداری را غیر قابل قبول می داند؛ تنها راه چاره جهت احراز لزوم تخریب ارجاع به هیأت سه نفره کارشناسان دادگستری می باشد و کمیسیون ماده 100 قانون شهرداری نبایستی قبل از جلب نظر کارشناس حکم به تخریب صادر نماید.

چه زمانی می توان به دیوان عدالت اداری شکایت کرد؟

هر زمان رای قطعی شد یا زمانی که پرونده ای در کمیسیون ماده 100 رای بدوی صادر شود، شهرداری یا مالک 10 روز فرصت اعتراض به رای دارند، اگر اعتراض کنند پرونده به کمیسیون تجدید نظر می آید و هر رای که صادر شود، قطعی می شود.
در برگه رای کمیسیون نوشته شده که پس از صدور آن تا سه ماه فرصت شکایت به دیوان عدالت اداری کشور وجود دارد؛ اما پس از گذشت سه ماه امکان اعلام شکایت به هیچ عنوان وجود ندارد.
گاهی مالک در رای بدوی اعلام اعتراض را فراموش می کند و رای قطعی می شود، از این رو مالک به کمیسیون ماده 100 مراجعه می کنند، ما بررسی می کنیم اگر رای قطعی شده باشد می نویسیم و برابر اصل می کنیم و بعد به دیوان عدالت اداری طرح شکایت می کنند.
اما اگر سه ماه هم بگذرد، دیگر نمی توانند به دیوان هم شکایت کنند مگر اینکه برای دیوان دلیلی قانع کننده همراه با مدرک مثل نبودن در کشور بیاورند.

رسیدگی به تخلفات ساختمان های خارج از حریم شهر در صلاحیت کدام مرجع است؟

رسیدگی به تخلفات ساختمان های خارج از حریم شهر در صلاحیت کمیسیون ماده 99 است که تشکیل می شود والبته معمولا رای بر تخریب صادر می شود.رسیدگی به اینگونه تخلفات در اختیار کمیسیون ماده 100 نیست؛ چرا که این کمیسیون صلاحیت رسیدگی به تخلفات داخل حریم و حوزه شهر را دارد.

چرا کمیسیون های ماده 100 درخصوص مشاغل مزاحم رای صادر نمی کند؟

وظیفه کمیسیون ماده 100 رسیدگی به تخلفات ساختمانی از لحاظ ضوابط شهرسازی و ایمنی است تا اگر در این رابطه مشکلی بود رسیدگی کنند؛ اما شغل های مزاحم را باید به شهرداری طرح شکایت کرد تا طبق کمیسیون بند 20 ماده 55 قانون شهرداریها رسیدگی و در صورت تخلف جمع آوری شود.

آخرین ویرایش: 1402/04/18

شماره ویرایش: دوم

بیشتر بدانیم:

1. فرم ها و چک لیست هاي ضروري براي مهندسین ناظر ،طراح و مجری
2. محاسبات سرانگشتی ویژه مهندسین عمران
3. مشاوره مهندس ناظر
4. تعهدات و تخلفات عمدی و غیر عمدی مهندس ناظر و مسئولیت مدنی ناشی از آنها(حقوق مهندسی)
5. کمیسیون ماده ۱۰۰ قانون شهرداری و روند اجرایی آن
6. مصاحبه رادیویی مهندس حمیدرضا افتخاری فرد در رابطه با چگونگی رصد تخلفات ساختمانی
7. تبصره ۷ ماده ۱۰۰ شهرداری
8. ابلاغ بخشنامه پیشگیری از تخلفات ساختمانی به استانداران و تاکید بر اجرای تکالیف مهندسان ناظر