گریدر(grader)
گِریدِر یا شیبساز، که بطور معمول به ماشین تسطیح جاده اطلاق میشود، از ماشینآلات سنگین مهندسی میباشد که دارای یک تیغه بزرگ برای تسطیح سطوح میباشد. بیشتر مدلها دارای ۳ اکسل با یک موتور و کابین تعبیهشده در بالای اکسل عقب در انتهای ماشین میباشند.
مهم ترین وسیله برای عملیات تنظیم شیب، تسطیح خاکریزها، خاکبرداریها و رساندن سطح خاک به سطح مورد نظر (خط پروژه) توسط گریدر انجام میپذیرد.
عملیات با گریدر
الف) پخش کردن مواد خاکی : از مهم ترین عملیات گریدر پخش کردن مواد ومصالح خاکی درسطح زمین است. البته مقدار مواد جابجا شده به ظرفیت گریدر بستگی دارد. ظرفیت گریدر تابع عواملی مانند قدرت موتورکشش ماشین اندازه وارتفاع تیغه میباشد. مقدار موادی که گریدر میتواند جابجا کند بسیار کمتر از بولدوزر است، بنابر این بهتر است موادی که باید توسط گریدر جابجا وتوزیع شود قبلا توسط ماشین آلاتی مانند بولدوزر بر روی زمین پخش شده باشد تاارتفاع توده خاکی خیلی زیاد نباشد.
ب) حمل مواد به کنارجاده : باتغییر زاویه تیغه گریدرقادرخواهد بودکه موادخاکی را به کنارمسیرحرکت هدایت کند. دراین حالت موادخاکی درانتهای عقب گریدر انباشته شده و یک توده خاکی طولی درامتداد مسیرحرکت گریدر قرارگیرد. زیرا درغیر این صورت قدرت کشش ماشین کم میشود و زاویه حمله به تیغه گریدر نیزتغییر میکند.
ج) شیب بندهای دقیق : برای شیب بندهای دقیق باید تیغه را با زاویه کوچکی نسبت به امتداد قائم ثابت کرد و ارتفاع تیغه ازسطح زمین باید طوری باشد که برآمدگی کوچک را بریده وگودال ها را پرنماید. بدین منظور همواره باید مقدار مواد خاکی درجلوی تیغه گریدر موجود باشد.
د) کندن جوی : گریدر را میتوان برای کندن جوی های ۷شکل و ذوزنقهای شکل به کار برد. ماکزیمم عمق جوی حدود ۳ فوت (یک متر) و عرض آن حدود۴فوت است. برای جویهای با ابعاد بزرگتر بهتر است از خندقکن و بیل مکانیکی وسایل حفاری استفاده کرد.
ه) بریدن و تراشیدن ترانشهها : با تغییر زاویه گریدر و عمودکردن یا شیب زیاد لبه تیغه نسبت به سطح افق میتوان با حرکت در جهت طول ترانشه لبههای آن را تراشید. البته دو مسئله را باید در نظر گرفت اول اینکه نوع مصالح ترانشهها سنگی وصخرهای نباشد، چون به لبه تیغه آسیب رسانده و یا عمل تراشیدن را غیرممکن می سازد. مسئله دوم تراشیدن قسمتهای پایین ترانشه و مرتب کردن آن ها است تا در هنگام تراشیدن قسمتهای بالای ترانشه مانع حرکت گریدر نشوند.