10 نکته اجرایی درز انقطاع که مهندسین می بایست بدانند؟

درز انقطاع چیست؟

• درز انقطاع separation joints  فضای خالی  است جهت جدا سازی بین سازه های دو ساختمان
• جهت جلوگیری از خسارت و کاهش خرابی ناشی از ضربه ساختمانهای مجاور به یکدیگر، به ویژه در زمان وقوع زلزله، درز انقطاع
• ضوابط اجرایی براساس آیین نامه ۲۸۰۰ و مقررات ملی ساختمان
• برای ساختمانهایی که دارای ارتفاع بیش از ۱۲ متر یا دارای بیش از ۴ طبقه هستند، باید به وسیله درز انقطاع از ساختمانهای مجاور جدا شوند؛ که در موقع زلزله از برخورد دو سازه به هم و ایجاد خسارت مضاعف توسط ضربه سازه ها بهم جلوگیری می نماید.
• معنی درز انقطاع  به انگلیسی separation joints
  

کاربرد درز انقطاع

• با توجه به مشخصات جرم و سختی متفاوت در ساختمان‌های گوناگون، در هنگام زلزله سازه‌ ها، رفتارهای متفاوتی دارند و ممکن است در مودهای ارتعاشی مختلف، ساختمان‌های مجاور هم به یکدیگر نزدیک شده و برخورد کنند. بنابراین نیاز به در نظرگیری یک فاصله ایمن به منظور جلوگیری از برخورد ساختمان‌های مجاور وجود دارد.
• طبق استاندارد 2800 ایران، برای تمامی ساختمان‌های با ارتفاع بیش از 12 متر یا 4 طبقه، باید درز انقطاع محاسبه و اعمال شود.

درز انقطاع در مقررات ملی ساختمان وآیین نامه ها

• بند 14-11-6 مبحث ششم مقررات ملی ساختمان درز انقطاع در ساختمان با پنج طبقه و كمتر، فاصله هر طبقه از مرز زمین مجاور حداقل باید برابر پنج هزارم ارتفاع آن طبقه از روی نراز پایه باشد.
  در ساختمان های با گروه خطر پذیری یك و دو با هر تعداد طبقه و در ساختمان های با بیشتر از پنج طبقه، عرض فاصله هر طبقه از مرز زمین مجاور نباید كمتر از تغییر مكان جانبی طرح آن طبقه، تغییر مكان غیر ارتجاعی ناشی از زلزله طرح با اعمال ضریب بزرگ نمایی C_d و لحاظ اثر P-Δ مندرج در استاندارد 2800، باشد. اگر زمین مجاور معبر عمومی باشد، رعایت فاصله مزبور ضروری نیست. اگر درز انقطاع از داخل یك ساختمان واقع در یك ملك عبور نماید می توان از جذر مجموع مربعات تغییر مكان های جانبی طرح دو ساختمان برای تعیین عرض درز انقطاع استفاده كرد و یا اینكه فاصله هر سازه از مرز مشترك دو قسمت را به هفتاد درصد مقدار تغییر مكان جانبی طرح آن كاهش داد.
• بند1-4-1 آیین نامه 2800
  برای حذف و یا كاهش خسارت و خرابی ناشی از ضربه ساختمان های مجاور به یكدیگر، ساختمان ها باید با پیش بینی درز انقطاع از یكدیگر جدا شده و یا با فاصله ای حداقل از مرز مشترك با زمین های مجاور ساخته شوند.
  برای تامین درز انقطاع، در ساختمان های با هشت طبقه و كمتر، فاصله هر طبقه از مرز زمین مجاور حداقل باید برابر پنج هزارم ارتفاع آن طبقه از روی تراز پایه باشد.
  در ساختمان با بیشتر از هشت طبقه و یا ساختمان های با اهمیت “خیلی زیاد” و “زیاد” با هر تعداد طبقه، عرض درز انقطاع باید با استفاده از ضابطه مند(3-5-6)تعیین شود.
  فاصله درز انقطاع را می توان با مصالح كم مقاومت، كه در هنگام وقوع زلزله بر اثر برخورد دو ساختمان به آسانی خرد، به نحو مناسبی پر نمود به طوری كه پس از زلزله به سادگی قابل جایگزین كردن و بهسازی باشد.
• بند 9-22-5-6-2 بخش الف مبحث  نهم مقررات ملی ساختمان
  درزهایی که محل یا جزییات آن ها مشخص نشده یا با آنچه در مدارک ساخت نشان داده شده متفاوتند باید به تایید مهندس طراح سازه رسانده شوند.در این موارد در صورت عدم دسترسی به مهندس طراح، مهندس ناظر باید با مشورت مهندس طراح دیگری محل درز را تعیین نماید.
• بند 9-22-5-6-1 بخش الف مبحث  نهم مقررات ملی ساختمان
  مشخص نمودن درزهای ساخت، انقباض و جداکننده در مواردی که طرح انقضا نماید.
  

  ---

بخشنامه های مرتبط با درز انقطاع:

تراز پایه چیست؟

• ترازیست که حرکت زمین به سازه منتقل می شود.(به بیان ساده تر ارتفاع هر طبقه از فنداسیون)در ساختمانهای “با اهمیت خیلی زیاد” و “زیاد” و یا ساختمان های با هشت طبقه و بیشتر، درز انقطاع در هر طبقه نباید کمتر از حاصلضرب تغییرمکان جانبی نسبی طرح آن طبقه Drift ضربدر ضریب رفتار R در نظر گرفته شود.هر یک از ساختمان های مجاور ملزم به رعایت نیمی از این فاصله می باشند.
• درز انقطاع را میتوان با مصالح کم مقاومت نیز پر کرد.مصالح انعطاف پذیر مانند :ماسه بادی ، پلاستوفوم و …  . به هیچ عنوان ناظر نباید به مالک اجازه دهد این قسمت را توسط مصالح بنایی، بتن پُر کند و در صورت پُر شدن این قسمت ، حتماً مورد را در گزارشات خود و در موعد قید نماید .
  

  ---

نکات اجرایی و حقوقی محاسبه درز انقطاع در ساختمان

• به نظرمی رسدکه نیاز به توضیح زیادی نباشد که طراحان سازه ساختمان علاوه برتوجه کامل به نقشه های معماری تصویب شده درتهیه و طراحی نقشه های سازه خودبایستی کمال دقت وتوجه به ضوابط آیین نامه و مقررات ملی رابنمایند،چون براساس قانون حتی چنانچه مراجع کنترل کننده نقشه ها(سازمان،شهرداری) باعدم توجه به اشتباهات وتخلف های صورت گرفته درطراحی، نسبت به تایید و مهر آن ها اقدام نمایند بازهم مسئولیت صحت طراحی قانونا برعهده شخص طراح می باشد.
•  مهندسان ناظر ساختمان و درز انقطاع
•  همچنین مهندسان ناظر ساختمان باید کمال دقت وتوجه رانسبت به مراحل پیشرفت کارتاکید شده درمقررات ملی ساختمان وتنظیم وتسلیم گزارش آن به مرجع صدورپروانه بنمایند وبه ویژه درصورت هرگونه تخلفی ازجانب سازنده مراتب را بهنگام وبه محض آگاهی از موضوع به منظور اقدام موثر ایشان اعلام نمایند
  

  ---

محاسبه درز انقطاع در استاندارد 2800 و مبحث ششم مقررات ملی ایران

• محاسبه درز انقطاع در ساختمان‌های کمتر از 8 طبقه

  در این گروه ساختمان‌ها، فاصله هر طبقه از مرز زمین مجاور حداقل باید برابر پنج هزارم ارتفاع آن طبقه از روی تراز پایه باشد.
  لازم به ذکر است که با توجه به اشکال زیر، همیشه رعایت 05/0 ارتفاع برای کل ساختمان ضروری نیست.

  نوشته های مشابه

  • 
    حضور مهندس مجری در ساختمان‌های در حال ساخت الزامی است

    25 دقیقه پیش
  • 
    علل کاهش ایمنی و دوره تناوب بازرسی تاسیسات برقی

    2 روز پیش

  

  

   

•  محاسبه درز انقطاع در ساختمان‌های بیشتر از 8 طبقه

  

عدم رعایت درز انقطاع و محکومیت مهندس ناظر

• عدم رعایت درز انقطاع بر اساس نقشه‌های مصوب، که این موضوع علاوه بر محکومیت‌های انتظامی، منجر به محکومیت‌های قضایی نیز می‌گردد.
  

  ---

محکومیت‌های قضایی عدم رعایت درز انقطاع

• در صورتیکه در یک سازه این مقدار درز انقطاع تعبیه یا اجرا  نگردد در حقیقت ایمنی ساختمانها اطرافش رو به خطر انداخته، اگر از این جهت بهش نگاه کنیم برای ساختمانهای مجاور حق ایجاد میشود و میتوانند بابت رعایت نکردن این مورد پیگیری و شکایت داشته باشند.
  

  ---

عدم رعایت درز انقطاع شورای انتظامی

• عدم رعایت درز انقطاع یکی از هفت موضوع مهم و پرتکرار در طرح شکایت از ناظران در شورای انتظامی سازمان استان ها است.
  

  ---

شورای انتظامی شهرداری و نظام مهندسی

• عدم رعایت درز انقطاع مغایر اصول مقررات ملی است و تخلف محسوب شده و متولی قانونی آن نیز شهرداری و نظام مهندسی می باشند
  

  ---

وظیفه مهندس ناظر و گزارش  عدم رعایت درز انقطاع

مهندس ناظر موظف است عدم رعایت درز انقطاع را طی گزارش مرحله ای و به موقع به مرجع صدور پروانه اعلام نماید.

عدم رعایت درز انقطاع توسط همسایه

با عدم رعایت درز انقطاع توسط همسایه و کاهش مساحت ساختمان جدید چطور خسارت دریافت شود؟

با تامین دلیل و تایید کارشناس رسمی دادگستری خسارت قابل مطالبه است.

 نحوه نمایش درز انقطاع در پلان معماری

تخلفات ساختمانی ناشی از عدم رعایت درز انقطاع چیست؟

• جانمایی بنا برخلاف مشخص شده در پروانه ساختمانی
• عدم رعایت درز انقطاع
• برخلاف مدلول پروانه ساختمانی و نقشه های فنی ساختمانی به واسطه عدم رعایت درز انقطاع از روی زمین بکسر سطح درز انقطاع برابر نقشه های ساختمانی ضربدر تعداد طبقات سطح مجازی برای تخلف ساختمانی محسوب می گردد.
  

  ---

آیا درز انقطاع جز زیربنای خالص واحد مسکونی محاسبه می گردد؟

• درز انقطاع جز زیربنای ناخالص واحد مسکونی یا تجاری یا هر کاربری دیگر که در مجاورت آن قرار گرفته است محاسبه می گردد.
  

  ---

نحوه نگهداری از درز های انقطاع در زمان بهره برداری به چه صورت می باشد؟

مطابق با بند ۲۲-۳-۳-۴:در سازه های بتن ارمه و فولادی وضعیت مناسب درزهای انقطاع باید مورد بازرسی قرار گیرد تا از خسارت و خرابی ناشی از ضربه ساختمان های مجاور به یکدیگر بخصوص در زمان وقوع زلزله کاسته شود.

مسولیت رعایت جزییات فنی درز انقطاع با کدامیک از مهندسین ناظر است

• در پروژه های تک ناظر که کاملا مشخص است یا با مهندس عمران و یا معماری می باشد.
• در پروژه های چهار ناظره اساسا با توجه به کنترل های مشترکی که در بخش سازه و معماری ساختمان در مراحل آکس بندی اجرای اسکلت و سفت کاری ساختمان وجود دارد لازم است هر دو ناظر نسبت به بررسی و مطابقت درز انقطاع با نقشه های مصوب پیگیری ها و کنترل های لازم را انجام دهند.
  بنابراین هر دو مهندس ناظر رشته های معماری و عمران در ارتباط با عدم رعایت درز انقطاع ساختمان مسولیت دارند و میزان قصور آن ها با انجام کارشناسی پروژه و بررسی اسناد و مدارک و گزارش های ارایه شده تعیین می گردد.نقش ناظر هماهنگ کننده در جلوگیری از بروز چنین مشکلاتی پررنگ تر است.
• در کارهای پنج ناظره که ناظر نقشه برداری وجود دارد، مسئولیت کنترل درز انقطاع جزء شرح مسئولیتهای مهندس ناظر نقشه برداری و معماری و عمران با هم  است.

مصالح پرکننده درز انقطاع

• فاصله درز انقطاع را می توان با مصالح كم مقاومت، كه در هنگام وقوع زلزله بر اثر برخورد دو ساختمان به آسانی خرد، به نحو مناسبی پر نمود به طوری كه پس از زلزله به سادگی قابل جایگزین كردن و بهسازی باشد.

حوادث ناشی از عدم رعایت درزهای انقطاع ساختمان:

محبوس شدن کودک یک ساله در درز انقطاع بعد سقوط از پشت‌بام

• کودک یک ساله از پشت‌بام ساختمان پنج طبقه به علت فروریختن قسمتی از پوشاننده سیمانی درز انقطاع ساختمان به پایین سقوط کرد و بیهوش بین درز انقطاع ساختمان مجاور محبوس شد(۲۱ تیر ۱۳۹۶)

  

عدم رعایت درز انقطاع و ضربه به ساختمان کناری

آخرین ویرایش: 1402/01/20

شماره ویرایش: دوم

بیشتر بدانیم:

• فرم ها و چک لیست هاي ضروري براي مهندسین ناظر ،طراح و مجری
• محاسبات سرانگشتی ویژه مهندسین عمران
• مشاوره مهندس ناظر