تاپ دان مزایای روش بالا به پایین (Top-Down Method) :
۱٫ روش تاپ دان این امکان را میدهد که رو سازه و زیرسازه با اعمال تمهیدات لازم در مراحل طراحی و ساخت بهطور همزمان اجرا و باعث شتاب گرفتن روند ساخت میگردد.
۲٫در روش تاپ دان با حذف سازه حایل موقت سبب صرفهجویی قابل توجه در هزینههای سرمایهگذاری میشود.
۳٫تاپ دان موجب صرفهجویی در زمان ساخت منجر به کاهش هزینهها میگردد.
۴٫ تاپ دان سطوح آلودگی در سطح حداقل نگه می دارد.
۵٫حجم بتن مصرفی بسیار کاهش مییابد و منجر به صرفهجویی در هزینه و کاهش خارج شدن کربن میگردد.
۶٫میزان دخالت و مزاحمت در ترافیک خیابانهای پیرامونی به حداقل میرسد. بهخصوص در کارهای مربوط به حمل و نقل عمومی استفاده از این روش سبب میشود که راههای حمل و نقل به زودی احیا شوند.
۷٫برای پروژههای گودبرداری که نصب پشتبندها عملی نیست و جابجایی خاک باید به حداقل برسد این روش بسیار مناسب است.
۸٫این روش کارایی بسیار گستردهای برای ساختمانهای دارای طبقات زیاد زیرزمین دارد.
۹٫با این روش میتوان نشست را کاهش داد.
۱۰٫با استفاده از این روش نیازی به فضای کاری بزرگ برای ساخت پی نیست و با حذف هزینه ساخت سازه نگهبان گودبرداری، صرفهجویی اقتصادی خواهد شد.
- ساخت استراتهای موقت برای حفاظت دیوارهها و ساخت زیرزمین طی حفاری در این روش ضرورت ندارد. سیستم استراتهای موقت اغلب شرایط فضای کار را پیچیده میکنند و از نظر ساخت بسیار گران هستند.
۱۲٫با ساخت زیرزمین با طبقه همکف در شروع کار، تاثیر شرایط بد آب و هوایی بر روی خاک زیرین از بین میرود. بهعنوان مثال تاثیر بارش بر دیوارههای حفاری شده در روش نیلینگ و انکراژ، بهدلیل وجود دال طبقه بهعنوان یک پوشش، حذف میشود.
۱۳٫سطح زمین با احداث سقف اولین زیر زمین بعنوان سطح مفید جهت تجهیز مداوم کارگاه، عدم نفوذ به معابر پیرامون گود را میسر می نماید.
۱۴٫امکان اجرای همزمان فعالیت های ساخت سازه، تاسیسات برقی و مکانیکی همزمان با افزایش طبقات در زیر و روی زمین موجب افزایش سرعت اجرا و کوتاه شدن برنامه زمان بندی ساخت می گردد.
تاپ دان :روش تاپ دان که بهعنوان تحولی در ساخت سازههای زیرزمینی بزرگ محسوب میشود در دهه 70 میلادی با ایجاد تغییراتی در نحوه طراحی و محاسبات سازه و در اختیار داشتن برخی تجهیزات و امکانات خاص، در ساخت ایستگاههای مترو در شهرهای پاریس و میلان بهمنظور کاهش زمان و هزینههای اجرایی و کاهش اختلال در ترافیک شهری وزندگی مردم به کار گرفته شد و به دلیل مزایای بالای آن در سالهای اخیر در پروژههای بزرگ عملاً جایگزین روش ساخت سنتی در کشورهای سنتی گردیده است.
کاربرد این روش مختص ساخت سازههای زیرزمینی و برجهای بلند با زیرزمینهای عمیق بوده و عمدتاً در زمینهای سست که نیاز به اجرای سازه حفاظت گود جهت جلوگیری از ریزش دیوارهای حفاری وجود دارد از اهمیت فوقالعادهای برخوردار است.
در این روش عموماً از دیوارهای دیافراگمی که بهعنوان دیوار حفاظت گود (در زمینهای سست) در ابتدا و قبل از آغاز عملیات گودبرداری احداث میشوند بهعنوان دیوارهای اصلی سازه زیرزمینی استفاده میگردد. ستونهای داخلی نیز قبل از اجرای عملیات گودبرداری با استفاده از یکی از سیستمهای بارت های دیافراگمی، شمعهای بتنی درجا و یا ستونهای پیشساخته بتنی یا فولادی اجرا گردیده و سپس نسبت به احداث سقفها از بالاترین تراز به سمت پایین و خاکبرداری زیر هر سقف اقدام میگردد،در این روش سقف طبقات بهعنوان سازههای دائمی هستند که جایگزین مهاربندهای افقی داخلی یا سایر سیستمهای مهاربندی درروش اجرای Bottom-Up Method میشوند و وظیفه مهار دیوارهای سازه نگهبان در برابر پارهای جانبی ناشی از خاک پشت و سایر سربارها را بر عهدهدارند.
در این روش در یک یا چند محور، محل ستونها بهصورت شمع حفاری و تا عمقی زیرتراز پایینی فونداسیون ادامه پیدا میکند سپس شمعها بتنریزی و ستونها در درون شمعها قرارگرفته و مجدداً تا ارتفاعی از ستون بتنریزی میشود تا تکیهگاهی نسبتاً گیردار ایجاد شود.
با توجه به لزوم دقت بالا در نصب ستونها در موقعیت تعیینشده، دسترسی به محل نصب ستونها در داخل چاهک از اهمیت زیادی برخوردار است؛ که تأمین این خواسته در این روش بهسختی امکانپذیر است و ریسک جابجایی ستون هنگام بتنریزی بالاست.
بههرحال پس از نصب ستونها در داخل چاهک، ستونها توسط تیرهای اصلی و یا المانهای موقت به ستونهای مجاور مهار میگردد؛ بتنریزی سقف انجام میگیرد و سپس خاکبرداری از طبقات بالا انجام و دیوار بتنی مجاور خاک از بالاترین طبقه اجرا میگردد.این دیوار وظیفه مهار خاک را و تیرهای اصلی نیز وظیفه تحمل وزن دیوار را بر عهدهدارند.
مرحله بعد خاکبرداری زیر دیوار بتنی که بر روی تیرهای اصلی قرارگرفته است و به دنبال آن بتنریزی سقف یک طبقه پایینتر و این روال تا بتنریزی پایینترین سقف ادامه خواهد داشت.
پسازاین مرحله خاکبرداری زیر پایینترین سقف و محل فونداسیون انجام میگیرد و عملیات اجرایی فونداسیون تکمیل میشود.
از مهمترین مزایای این روش میتوان به حذف و یا به حداقل رساندن سطوح قالببندی حذف مهاربندیهای موقت در زمان گودبرداری، ایجاد برخی تسهیلات ترافیکی در حین ساخت سازه و امکان استفاده از آن در فضاهای محدود و پرتردد شهری و … اشاره نمود که علیرغم مزیتهای فراوان متأسفانه در کشور ما هنوز شناخت کافی از این روش وجود ندارد.
روش تاپ دان روشی اجرایی برای ساختمانهایی است که به دلایلی امکان اجرای ساختمان از پایین به بالا وجود ندارد.
در ساختمانهایی که چندین طبقه زیرزمین دارند و خاکهای اطراف به روشهای مهندسی قابلمهار نیست و یا معارض و مسائل حقوقی مانع از انجام این کار است کاربرد دارد.