ستون عضوی است که به صورت عمودی در ساختمان نصب می شود و بار ناشی از سقف طبقه یا طبقات را به شالوده و سپس به زمین انتقال می دهد.
دسته بندی ستون ها
- بر اساس شکل سطح مقطع
- بر اساس مصالح
- بر اساس نوع آرماتور
- بر اساس نوع بارگذاری
- بر اساس نسبت لاغری
طبقه بندی ستون ها بر اساس شکل سطح مقطع
شکل مقطع ستون ها معمولا به مقدار و وضعیت بار وارد شده بستگی دارد.
- ستون مربعی
- ستون مستطیلی
- ستون دایره ای
- ستون نوع ال
- ستون نوع T
- ستون نوع V
- ستون شش ضلعی
- ستون قوسی
- ستون نوع Y
- ستون های نوع Y با قوس
ستون مربعی یا مستطیلی
این نوع ستون در ساختمان های معمول استفاده می شود. این نوع از انواع ستون های ساختمان تنها در صورتی که فضا مربعی یا مستطیلی باشد، کاربرد دارند. به این طریق ساخت و قالب گیری ستون های مستطیلی یا مربعی نسبت به ستون های دایره ای بسیار آسان تر است. این امر اساساً به دلیل سادگی کار با قالب بتن و جلوگیری از سقوط بتن هنگام بتن ریزی است. قالب گیری ستون های مستطیلی و مربعی بهتر انجام می شود و همچنین هزینه کمتری در پی دارد.
ستون دایره ای
ستون هایی هستند که به طور ویژه طراحی می شوند. آن ها غالبا در شمع کوبی و نمای ساختمان ها استفاده می شوند. چرا از این ستون ها در نما استفاده می کنیم؟ از این ستون ها برای حذف لبه ها استفاده می شود. از این ستون ها همچنین در مکان هایی همچون ایوان ها، تراس ها و سالن های کنفرانس مورد استفاده قرار می گیرد. نمونه دیگر از این ستون ها را می توان در پایه های پل ها بیابید؛ زیرا در آنجا شما نیاز ندارید که آن ها را با چیزی تراز کنید. از دیگر مزیت های ستون های دایره ای جنبه زیبایی آنها است.
ستون نوع ال
این ستون ها غالبا در گوشه های دیوارهای دور تا دوری و مرزی استفاده می شوند و خصوصیاتی مشابه ستون های مستطیلی یا مربعی دارند. این نوع از ستون ها به ندرت مورد استفاده قرار می گیرند.
ستون نوع T
این نوع از ستون ها در ساخت پل ها و در موارد دیگر بسته به الزامات طراحی استفاده می شوند. این ستون ها هم مشخصاتی مشابه با ستون مستطیلی یا مربعی دارند.
ستون نوع V
همان طور که از نامش پیداست، این ستون به شکل V است و غالبا در صورتی که فضا ذوزنقه ای باشد مورد استفاده قرار می گیرد. این نوع ستون نیازمند بتن بیشتری در مقایسه با سایر ستون هاست.
ستون شش ضلعی
ستون های شش گوشه به طور کلی ستون های تغییر یافته هستند. شش وجه دارند و زیبایی قابل قبولی برای نما ایجاد می کنند. از این ستون ها غالبا در ایوان ها، سالن های اجلاس، سالن سینما و … استفاده می شود.
ستون قوسی
این نوع از ستون ها هنگامی استفاده می شوند که فضا قوسی شکل است. این نوع زمانی کاربرد دارد که ساخت ستون های مربعی، مستطیلی یا دایره ای ممکن نباشد. این نوع از ستون ها به ندرت مورد استفاده قرار می گیرند زیرا قالب بندی آن دشوار است.
ستون نوع Y
این نوع از ستون ها غالبا در ساخت پل ها، روگذرها و … مورد استفاده قرار می گیرند.
ستون های نوع Y با قوس
مشابه ستون نوع Y است اما وجوه و یا لبه های منحنی شکل دارد. این نوع از ستون ها غالبا در زیر پل ها و روگذرها استفاده می شوند؛ یعنی جایی که تراکم ساخت ستون ها بیشتر برای مقاومت در برابر بارهای سنگین وارده از قسمت فوقانی ضرورت دارد.
طبقه بندی ستون ها بر اساس نوع مصالح
- بتنی
- فلزی
اجزا ستون های فلزی:
الف)قسمت های اصلی ستون
ب)تسمه های اتصال دهنده
پ)صفحه های تقویتی
ت)جوش
ث)اتصال ستون به صفحه زیر ستون - چوبی
- سنگی
در انتخاب مقاطع ستون های ساختمان فولادی باید چه نکاتی توجه نماییم؟
1- از مقاطع IPE ، دوبل IPE و BOX برای ستون‌ها استفاده گردد.
2- در صورت استفاده از مقاطع دوبل IPE فاصله تیرآهن‌ها طوری انتخاب گردد که ممان اینرسی حول هر دو محور باهم برابر باشد.
3- برای طبقات اول از ستون‌های دوبل IPE با ورق تقویتی استفاده گردد و در طبقات بالا ضخامت ورق به‌تدریج کاهش‌یافته تا حذف گردد.
4- برای ساختمان‌های بلند با سیستم قاب خمشی بهتر است از مقاطع BOX استفاده گردد.
5- به‌خاطر مسائل اجرایی در ستون‌ها حدالمقدور از کاهش سایز تیرآهن در طبقات اجتناب گردد.
طبقه بندی ستون ها بر اساس نوع آرماتور
- ستون تنگ دار
- ستون مارپیچ
- ستون مرکب
ستون تنگ دار
هنگامی که میلگردهای اصلی و طولی ستون با میلگردهای تنگ جانبی نزدیک به هم محصور شده باشند، ستون از نوع تنگ دار خواهد بود.
ستون مارپیچ
هنگامی که میلگردهای اصلی و طولی ستون با آرماتور مارپیچی ممتد و کم فاصله محصور شده باشند، ستون از نوع مارپیچی خواهد بود.
ستون مرکب
هنگامی که آرماتور طولی ستون به شکل مقطع فولادی یا لوله ای یا بدون میلگردهای طولی باشند، ستون مرکب نامیده می شود.
طبقه بندی ستون ها بر اساس نوع بارگذاری
- ستون تحت بار محوری
- ستون تحت بار خارج از مرکز (تک محوری یا دو محوری)
- تک محوری
- دو محوری
ستون تحت بار محوری
هنگامی که راستای اعمال نیروی فشاری بر مرکز ثقل مقطع عرضی ستون منطبق باشد، به آن، ستون تحت بار محوری گفته می شود.
ستون تحت بار خارج از مرکز (تک محوری یا دو محوری)
هنگامی که راستای اعمال نیروی فشاری بر مرکز ثقل مقطع عرضی ستون منطبق نباشد، ستون تحت بار خارج از مرکز قرار می گیرد.
تک محوری
ما محورهای Y و X را می شناسیم. هنگامی که بار به صورت خارج از مرکز نسبت به یکی از دو محور Y و X (هرکدام از آن ها) وارد شود، به آن ستون با بار خارج از مرکز گفته می شود. (تک محوری)
دو محوری
اگر بار بر روی دو محور خارج از مرکز اثر کند، به این معنی که بار بر روی هیچکدام از محورهای Yیا X اثر نکند؛ به آن ستون با بار خارج از مرکز گفته می شود. (دو محوری)
طبقه بندی ستون ها بر اساس نسبت لاغری
- ستون کوتاه
- ستون بلند
ستون کوتاه
اگر نسبت طول مؤثر ستون به کوچکترین بعد جانبی آن کمتر از ۱۲ باشد، ستون کوتاه نامیده می شود. ستون کوتاه با خرد شدن دچار فروپاشی می شود.
ستون بلند
اگر نسبت طول مؤثر به کوچکترین بعد جانبی ستون از ۱۲ بیشتر باشد، ستون بلند نامیده می شود. ستون بلند به دلیل خمش یا کمانش دچار شکست می شود.
آخرین ویرایش: 1399/12/11
شماره ویرایش: سوم
امتیاز بینندگان:5 ستاره