چالش ساختمانهای نیمه‌کاره و رها شده در سطح شهر تهران، چالشی قدیمی که با وجود مشکلاتی که این ساختمان‌ها برای شهر و شهروندان ایجاد می‌کنند اما به دلیل خلاهای قانونی موجود امکان مداخله موثر مدیریت شهری برای ساماندهی این فضاها وجود ندارد. شهرداری تهران به تازگی نتایج پژوهشی با عنوان «آسیب‌شناسی ساختمانهای رها شده شهر تهران و ارائه برنامه اقدام ساماندهی آنها» را منتشر کرده که براساس آمار ارائه شده در این پژوهش، ۱۲۹۵ پروژه ساختمانی متعلق به مالکان دولتی و بیشتر خصوصی در مراحل مختلف گودبرداری، اسکلت‌بندی، سفت‌کاری و نازک‌کاری به دلایل مختلف نیمه‌کاره رها شده‌اند و پیش‌بینی شده این روند به صورت صعودی در سال‌های آینده نیز ادامه داشته باشد.
علت توقف ساخت‌وسازها در مرحله سفت‌کاری
بررسی‌های انجام شده بر این ساختمان‌ها حکایت از آن دارد که این پروژه‌ها بیشتر کمتر از پنج سال قدمت رهاشدگی دارند و بخش عمده‌ای از آنها در مرحله سفت‌کاری رها شده‌اند که در تمام مناطق شهر تهران به جز منطقه ۱۰، غالباً وسعتی کمتر از ۲۰۰۰ متر مربع دارند. این موضوع به روشنی نقش تورم بالای مصالح در نیمه‌کاره رها شدن پروژه‌های ساختمانی را نشان می‌دهد.
۵ تا ۸ طبقه‌ها بیشتر نیمه‌کاره می‌مانند
در مناطق یک تا هشت به جز منطقه پنج، فراوانی ساختمانهای رهاشده با اسکلت فلزی بیشتر است و با نزدیک شدن به مناطق جنوبی شهر از این نسبت کاسته شده و تعداد ساختمانهای رها شده با اسکلت بتنی نسبت بیشتری را به خود اختصاص می‌دهد.
اکثر این ساختمان‌ها دارای تعداد طبقات متوسط بین پنج تا هشت طبقه هستند و در مرتبه بعدی ساختمانهای کوتاه مرتبه بین یک تا چهار طبقه جای می‌گیرند در بین علل رها شدگی این پروژه‌ها، تخلفات ساختمانی و مشکلات مالی و شخصی دو علت اصلی گزارش شده توسط ناظران هستند که مورد اول بیشتر در مناطق اول تا پنجم و مورد دوم در دیگر مناطق به ثبت رسیده است.
مسیر حقوقی مقابله با رها شدن ساخت‌وسازها
در فاز کوتاه‌مدت پیشنهاد مصوبه فرآیند شناسایی، اولویت‌بندی و رفع خطر و آسیب ساختمانهای رها شده (سامانه برخط پیشنهادی)، تهیه ابلاغیه جهت تسریع در فرایند تشخیص و رفع آسیب ساختمانهای رها شده و … پیشنهاد شده، اصلاح و تکمیل ماده ۳۴ قانون نظام مهندسی ساختمان و رفع ضعف‌های حقوقی آن و واگذاری مسئولیت جدید به کمیسیون ماده ۱۰۰ جهت رسیدگی به رفع آسیب از ساختمانهای رها شده برخی از راهکارهای میان و بلندمدت پیشنهادی است.
| فاز بلندمدت | فاز میان مدت | فاز کوتاه مدت | |||
| پیشنهاد قوانین جدید | پیشنهاد مکمل قوانین یا اصلاح قوانین موجود | اصلاح فرایندهای اجرایی قوانین، مقررات و دستور العمل های موجود | |||
| مسئول اقدام | شرح اقلام | مرجع | شرح اقلام | مرجع | شرح اقلام |
| مجلس شورای اسلامی | پیشنهاد مبادی جدید جهت رسیدگی به آسیب های ساختمانهای رهاشده و رفع آن | مجلس شورای اسلامی | پیشنهاد ماده واحده اصلاح ماده 110 قانون شهرداری ها | شورای شهر تهران | مصوبه فرآیند شناسایی،الویت‌‌بندی و
رفع خطر و آسیب ساختمانهای رهاشده
(سامانه برخط پیشنهادی) |
| مجلس شورای اسلامی | واگذاری مسئولیت جدید به کمیسیون ماده صد جهت رسیدگی به رفع آسیب از ساختمانهای رهاشده | مجلس شورای اسلامی | پیشنهاد ماده واحده اصلاح بند 14 ماده 55 قانون شهرداری‌ها | معاونت شهرسازی ومعماری | تهیه ابلاغیه جهت تسریع در فرآیند تشخیص و رفع آسیب ساختمانهای رهاشده |
|
– |
– |
وزارت راه و شهرسازی | تهیه اصلاحیه و تکمیل مباحث ۳ و ۱۲ و ۲۱ و ۲۲ مقررات ملی ساختمان | شورای اسلامی شهر | تعویض اختیار اشاره شده در ماده ۱۱۰ قانون شهرداری با عنوان تهیه نقشه رفع آسیب به شهرداری تهران |
|
– |
– |
مجلس شورای اسلامی | اصلاح و تکمیل ماده ۳۲ قانون نظام مهندسی ساختمان و رفع ضعف‌های حقوقی آن |
– |
– |
آخرین ویرایش: 1402/10/04
شماره ویرایش: دوم
