خاموت یا تنگ
میلگردهای عرضی که در شناژها،ستون ها و یا سایر اعضای سازه،جهت جذب برش یا پیچش و نیز نگهداری میلگردهای طولی به کار می روند را خاموت یا تنگ می گویند.
طراحی لرزه ای خاموت ستون
ضوابط مبحث نهم شرایط شکل پذیری کم (مناسب برای مناطقی با خطر لرزه خیزی کم و متوسط) را تامین می کند، اما برای طراحی در مناطقی با خطر لرزه خیزی زیاد و خیلی زیاد (ساختمان هایی با شکل پذیری متوسط و زیاد) بایستی ضوابط خاصی را در نظر بگیریم که این ضوابط خاص در فصل ۲۳ ام مبحث نهم مقررات ملی ساختمان و به طور دقیق تر در قسمت های ۹-۲۳-۳ تا ۹-۲۳-۴ این مبحث تعیین شده اند.
به منظور طراحی لرزه ای فولادهای عرضی همه ی آیین نامه ها ناحیه ای بحرانی به طول l0 در دو سر ستون را مشخص کرده و ما را موظف می کنند که در این فاصله خاموت ها را فشرده تر قرار دهیم. (ناحیه بحرانی ناحیه ای است که درآن مفصل پلاستیک تشکیل می شود، یعنی در واقع مقطع تحمل لنگر بیشتر ندارد)
به عنوان مثال طول ناحیه بحرانی ساختمان هایی با شکل پذیری زیاد در بند ۹-۲۳-۴-۲-۳-۱تعیین شده و مطابق این بند طول این ناحیه نباید از مقادیر زیر کمتر باشد:
- الف) یک ششم ارتفاع یا دهانه آزاد عضو
- با فرض ارتفاع ۳ متر برای ستون، طول ناحیه بحرانی ۰٫۵ متر می شود.
- ب) ضلع بزرگتر مقطع مستطیلی شکل یا قطر مقطع دایره ای شکل
- بنابراین با توجه به ابعاد مقطع ۰٫۵ متر می شود.
- ج) ۴۵۰ میلی متر
با توجه به این سه مورد در فاصله ۰٫۵ متر از بالا و پایین مقطع بایستی خاموت ها را با فاصله نزدیک تری نسبت به هم قرار دهیم. اما چقدر؟
این فاصله مطابق با بند ۹-۲۳-۴-۲-۳-۴ نباید کمتر از یک ششم ضلع کوچکتر مقطع ستون، شش برابر کوچکترین قطر میلگرد طولی و ۱۲۵ میلیمتر کمتر باشد.
بنابراین با توجه به این مقادیر فاصله خاموت ها را در ناحیه بحرانی ۱۲۰ میلیمتر در نظر می گیریم. این در حالی است که در طول عادی ستون این فاصله را ۲۴۰ میلی متر در نظر گرفتیم (به جلسه گذشته مراجعه کنید.)
بنابراین تا اینجا طول ناحیه بحرانی و فاصله خاموت ها در این ناحیه را تعیین کردیم. تمام؟؟
خیر، علاوه بر اینها در سطح مقطع کل تنگ های ویژه در هر امتداد نباید از دو مقدار بدست آمده از روابط (۹-۲۳-۳) و (۹-۲۳-۴) کمتر باشد.
برای تامین کردن این شرط آیین نامه دو راه وجود دارد:
- با اضافه کردن سنجاقی (تک شاخه) یا رکابی (دو شاخه) سطح مقطع آرماتور مورد نیاز را تامین کنیم که با توجه به اینکه در این مثال در امتداد افقی ما تنها ۳ ردیف آرماتور طولی داریم این راه ممکن نیست!
- می توانیم میلگرد بزرگتری را برای این ناحیه در مقایسه با ناحیه ستون در نظر گرفته و همچنین تا حد امکان خاموت ها را فشرده تر قرار دهیم تا سطح مقطع کمتری مورد نیاز باشد، که در این مثال ما هم مجبوریم همینکارو کنیم!
آخرین ویرایش: 1399/10/09
شماره ویرایش: سوم
بیشتر بدانیم:
- فرم ها و چک لیست هاي ضروري براي مهندسین ناظر ،طراح و مجری
- محاسبات سرانگشتی ویژه مهندسین عمران
- مشاوره مهندس ناظر
