عملکردگرایی در معماری مدرن
پیشگفتار
معماری مدرن نام جنبشی در معماری است که در اوایل قرن بیستم شکل گرفت. نگرش معماران این جنبش بر سادگی، عملکردگرایی و کناره گیری از سنت و مفاهیم تاریخی در طراحی معماری و حرکت به سوی سبکی جهانی و بین الملل به دور از گرایشات بومی، فرهنگی و تاریخی می باشد. پیشگامان معماری مدرن همواره تاکید می کردند که معماری امروز نمی تواند با فرم های گذشته به کار رود. در این خصوص می توان به این گفته میس وندروهه از معماران بنام این جنبش اشاره کرد: “نه دیروز، نه فردا، بلکه فرم را تنها در همین امروز می توان معین ساخت.” همچنین لوکوربوزیه از پیشگامان این جنبش گفته است: “عصر مهمی آغاز شده است. روحیه جدیدی به وجود آمده… سنت ها و رسوم باعث سرکوب معماری شده اند. سبک ها دروغ اند… عصر متعلق به ما و سبک متعلق به آن، روز به روز معین می شوند.”
تصویر ویلا ساوا
ویلا ساوا – لوکوربوزیه (Villa Savoye – Le Corbusier)
ویژگی های معماری مدرن در دیاگرام زیر بیان شده است:
در این مبحث به تشریح عملکرد گرایی پرداخته شده است.
تصویر خانه شیشه ای
خانه شیشه ای – فیلیپ جانسون (Philip Johnson)
عملکرد و فرم در معماری مدرن
همانطور که گفته شد، یکی از اصول معماری مدرن، عملکردگرایی است. مهمترین شعار معماری مدرن این گفته لوکوربوزیه می باشد که: “فرم تابع عملکرد است.” مدرسه باهاوس از مهمترین مراکز ترویج معماری مدرن بود. نوشتن این شعار بر سر در این مدرسه نشانه اهمیت عملکردگرایی و توجه به رابطه عملکرد و فرم بود. معماران مدرن معتقد بودند که زیبایی هواپیما در پرواز، لوکوموتیو در حرکت بر روی ریل و دستگیره درب در بازکردن درب است.
این نوع نگاه باعث شکل گیری فضاهای تک عملکردی، یکنواخت و غیرفابل تغییر می گردد. فضاهایی که امروز تحت عناوینی چون اتاق غذاخوری، اتاق خواب، اتاق کار و … در ساختمان ها دیده می شود نتیجه معماری مدرن و تفکر عملکرد گرایی آن می باشد.
در رابطه با معماری مدرن و دیدگاه عملکردگرایی آن طی دوران مختلف نظریات موافق و مخالف متعددی ارائه شده است. آنچه مسلم است این است که نگاه تک بعدی به معماری و فضا نمی تواند پاسخ گوی نیازهای پیچیده انسان در دنیای امروز باشد.
تصویر موزه گوگنهایم
موزه گوگنهایم نیویورک – فرانک لوید رایت
(Guggenheim Museum in New York City – Frank Lloyd Wright)
