مبحث دوم مقررات گودبرداری و ایمن سازی-ایمنی و حفاظت کار در حین اجرا
مبحث دوم مقررات گودبرداری و ایمن سازی-ایمنی و حفاظت کار در حین اجرا
مبحث دوم : مبحث دوازدهم مقررات ملی ساختمانی ایران : ایمنی و حفاظت کار در حین اجرا (وزارت مسکن و شهرسازی)
ضوابط مربوط به گودبرداری در بخش ۲٫۵٫۱۲ مبحث دوازدهم مقررات ملی ساختمانی ایران ذکر شده است. این ضوابط به شرح زیر است :
۲٫۵٫۱۲ گودبرداری (عملیات خاکی)
۱٫۲٫۵٫۱۲ کلیات
الف) تعریف : عملیات گودبرداری شامل فعالیت های ساختمانی از قبیل حفاری چاه ها و مجاری آب و فاضلاب، خاکبرداری، خاکریزی، حفاری و پی کنی با وسایل دستی و ماشین آلات مکانیکی، عملیات زیرزمینی و نظایر آن است.
ب) قبل از شروع عملیات گودبرداری باید با همکاری سازمان های ذیربط جریان برق، گاز، آب و سایر سرویس های مشابه در محل گودبرداری قطع شود و چنانچه محل گودبرداری در نزدیکی و مجاورت یکی از ایستگاه های اصلی خدمات عمومی مانند آتش نشانی باشد، باید قبلا مراتب را به اطلاع آن ایستگاه رسانده شود تا احیانا در سرویس رسانی عمومی وقفه ای ایجاد نشود.
پ) قبل از گودبرداری باید کلیه اشیای زائد از قبیل درخت، تخته سنگ و ضایعات ساختمانی که ممکن است سبب وقوع حادثه ای شود، از محل گودبرداری خارج شود.
ت) کلیه افرادی که در عملیات گودبرداری مشغول به کار شوند، باید طبق قوانین و مقررات مربوط از آموزش و تجربه کافی برخوردار باشند.
ث) در صورتی که در عملیات گودبرداری از دستگاه های برقی مانند الکترو موتور برای هوادهی، تخلیه آب و نظایر آن استفاده شود، اینگونه دستگاه ها باید با رعایت مفاد فصل ۲٫۴٫۱۲ به وسائل حفاظتی مناسب مجهز باشند.
۲٫۲٫۵٫۱۲ حفاری-خاکبرداری و خاکریزی
الف) در صورتی که حفاری و خاکبرداری در عمق پایین تر از پی ساختمان ها و دیوارهای حائل یا سطح معابر عمومی که در مجاورت محل حفاری و خاکبرداری قرار دارند، صورت گیرد، باید با توجه به مفاد بند ۲٫۵٫۱۲ ب، اقدامات لازم برای جلوگیری از خطر ناپایداری آن ها به عمل آید.
ب) در حفاری و خاکبرداری با عمق بیش از ۱۲۰ سانتیمتر که خطر ریزش یا لغزش دیوار وجود داشته باشد، لازم است تمهیدات لازم ایمنی به عمل آید، مگر آنکه شیب دیواره از زاویه شیب طبیعی خاک کمتر باشد.
پ) در حفاری و خاکبرداری در مجاورت بزرگراه ها و خطوط راه آهن یا مراکز تولید ارتعاش باید با رعایت مفاد بند ۲٫۲٫۵٫۱۲ ب، اقدامات لازم برای جلوگیری از ریزش یا لغزش دیوار حفاری و خاکبرداری صورت گیرد.
ت) بعد از وقوع بارندگی، طوفان، سیل و زلزله باید محل گودبرداری بازدید شود تا در نقاطی که خطر ریزش یا لغزش دیواره وجود دارد، با استفاده از شمع و سپر یا چوب بست، دیواره تحکیم و تثبیت گردد.
ث) برای جلوگیری از بروز خطرهایی نظیر پرتاب سنگ، سقوط افراد، حیوانات، مصالح ساختمانی و ماشین آلات و سرازیر شدن آب به داخل گود و نیز برخورد افراد و وسائط نقلیه با کارگران و وسائل و ماشین آلات حفاری و خاکبرداری با رعایت مفاد بند ۱٫۲٫۳٫۱۲ به نحو مناسب باید با علائم هشداردهنده که در شب و روز قابل رویت باشد، مجهز گردد.
۳٫۲٫۵٫۱۲ حفاری چاه ها و مجاری آب و فاضلاب (چاه کنی)
الف) قبل از آغاز عملیات حفاری چاه ها و مجاری آب و فاضلاب، به ویژه در حفر چاه های دستی، باید بررسی های لازم در خصوص وجود و کیفیت موانعی از قبیل قنوات قدیمی، فاضلاب ها، پی ها، جنس خاک لایه های زمین و تاسیسات مربوط به آب، برق، گاز، تلفن و نظایر آن به عمل آید و در صورت لزوم با سازمان های ذیربط تماس برقرار گردد. محل حفاری نیز باید طوری تعیین شود که به هنگام کار خطر ریزش یا نشست قنات و فاضلاب مجاور یا برخورد با تاسیسات یاد شده، وجود نداشته باشد.
ب) به منظور ایجاد تهویه کافی در عملیات حفاری چاه ها و مجاری آب و فاضلاب باید هر نوع گاز، گرد و غبار و مواد آلوده کننده دیگر که برای سلامت افراد مضر است از محل کار خارج شود و در صورت لزوم باید کارگران به ماسک و دستگاه های تنفسی مناسب مجهز شوند تا همواره هوای سالم به آن ها برسد.
پ) کلیه افرادی که فعالیت آن ها با عملیات حفاری چاه ها و مجاری آب و فاضلاب مرتبط است، باید متناسب با نوع کار به وسائل حفاظت فردی، مطابق با ویژگی های فصل ۳٫۳٫۱۰ مجهز شوند.
ت) پس از خاتمه کار روزانه، دهانه چاه ها باید با صفحات مشبک مقاوم و مناسب به نحو مطمئن پوشانده شود.
ث) در عملیات مربوط به چاه کنی با دست باید علاوه بر رعایت مواد فوق و بندهای ۲٫۲٫۵٫۱۲ پ و ۲٫۲٫۵٫۱۲ ت، آیین نامه و مقررات حفاظتی حفر چاه های دستی نیز رعایت شود.
منبع : کتاب نظارت بر ساختمان سازی در آینه تجربه
