دانلود دستور کار و چک لیست و گزارش و دیتیل بانک اطلاعات مهندسی
بیمه

مجموعه پیام‌های روزانه دانش بیمه‌ای خود را ارتقا دهیم (۲)

مجموعه پیام‌های روزانه دانش بیمه‌ای خود را ارتقا دهیم (۲)

مجموعه پیام‌های  روزانه دانش بیمه‌ای خود را ارتقا دهیم (۲)

۲۵ نکته کلیدی در مورد بیمه مسئولیت 

پیام‌های ۱۷ الی ۴۱

به قلم و همت سرکار خانم دکتر مریم انوری(کارشناس بیمه گروه همیار ناظر)

پیام ۱۷

در رابطه با بیمه‌های مسئولیت حرفه‌ای یا بیمه مسئولیت کارفرما در مقابل کارکنان و بیمه اموال و اشخاص ثالث ، مجاور، ارائه اطلاعات و حقایق بیمه‌ای بسیار مهم است و اظهار نکردن عمدی حقایق ، کتمان قلمداد گردیده و این باعث ابطال بیمه‌نامه و عدم پرداخت خسارت می‌شود ! قابل توجه است که در صورت شکایت به مراجع قضایی ، دادگاه رأی را به نفع شرکت بیمه صادر خواهد کرد!

پیام ۱۸

مهندس ناظر می‌تواند مجری یک ساختمان هم باشد (البته طبق قانون نمی‌تواند مجری و مهندس ناظر یک پروژه یکسان باشد)، و اگر بیمه‌نامه مسئولیت حرفه‌ای دارد ، این بدین معنا نیست که در صورت وقوع حادثه اگر در دادگاه به عنوان مجری محکوم شد می‌تواند از بیمه‌نامه‌اش استفاده کند ! از بیمه‌نامه مسئولیت حرفه‌ای ناظر ، وقتی می‌توان استفاده کرد که دادگاه مهندس را به عنوان ناظر محکوم کند و اگر به عنوان مجری ، مهندس را محکوم کند ، باید از بیمه‌نامه مسئولیت مجری جبران خسارت گردد!

پیام ۱۹

در بین بیمه‌های مسئولیت حرفه‌ای برای مجریان و ناظران یک تفاوت عمده وجود دارد!
بیمه مسئولیت حرفه‌ای ناظر ،طراح و محاسب به صورت سالانه است اما برای مجریان موضوع شکل دیگری دارد بیمه مسئولیت مجری بر اساس خصوصیات وضعیت همان ساختمانی که مجری آن است تنظیم می‌شود و این‌طور نیست که مهندس مجری یک بیمه‌نامه در سال تهیه کند و مسئولیتش در قبال هر تعداد “اجرا” پوشش داشته باشد!!

پیام ۲۰

در بیمه‌نامه‌های مسئولیت حرفه‌ای ناظر یا مجریان ، همان طور که از نام آن برمی‌آید فقط مسئولیت بیمه‌گذار یعنی مهندس تحت پوشش است و اگر حادثه‌ای برای شخص مهندس ناظر یا مجری اتفاق بیفتد و به جسم وی آسیبی وارد آید ، از محل این بیمه‌نامه جبران خسارت نمی‌شود!
در پیام‌های بعدی خواهم گفت چطور می‌توان جان مهندس ناظر یا مجری را هم تحت پوشش هزینه‌های پزشکی و یا دیه قرارداد!

پیام ۲۱

مهندس ناظر باید توجه داشته باشد که وقفه‌ای بین بیمه‌نامه‌های مسئولیتش نیفتد ، چون زمان وقوع خسارت در بیمه‌نامه‌ها از جمله بیمه‌های مسئولیت حرفه‌ای بسیار مهم است .مهم نیست شما از چند سال از بیمه داشته‌اید اگر زمان وقوع خسارت ، بیمه‌نامه نداشته باشید خسارتی به شما پرداخت نخواهد شد ! پس زمان تمدید بیمه‌نامه خود را جدی باید گرفت تا وقفه‌ای بین آن نیفتد!

پیام ۲۲

سالانه تعدادی از مهندسان ناظر (معمار ،عمران،تأسیسات) دچار حادثه مثل افتادن از ارتفاع و تصادف با اجسام داخل کارگاه ، افتادن در چاله آسانسور می‌شوند و گاه صدمات جبران‌ناپذیرند و اغلب نیز پوشش بیمه‌ای درستی همانند بیمه حوادث انفرادی ، برای جبران هزینه‌ها و یا دیه ندارند!
پس وقتی مهندس، ناظر یا مجری یک ساختمان می‌شود علاوه بر اینکه کارفرما را ملزم به خرید بیمه‌نامه مسئولیت کارفرما می‌کند حتماً باید از او بخواهد که کلوز مربوط به جبران خسارت بدنی به شخص ناظر یا مجری را نیز خریداری کند که در زمان وقوع حادثه هزینه‌های پزشکی یا دیه از محل آن پرداخت شود!
البته همیشه تهیه بیمه‌نامه حوادث انفرادی برای مهندسان و یا سایر اقشار و حرفه‌ها توصیه می‌شود!

پیام ۲۳

چرا بهتر است مهندسان بیمه حوادث داشته باشند ؟ 
پوشش بیمه حوادث انفرادی یعنی هر حادثه‌ای در طول ٢۴ ساعت اتفاق بیفتد ، در حین رفتن سر کار یا در منزل در حال استراحت ، در حال رانندگی ، در محل کار ، در سفر ،…. تا سقف تعیین‌شده در بیمه‌نامه هزینه‌های پزشکی یا دیه پرداخت می‌شود ! جالب توجه است این پوشش بیمه‌ای فرانشیز ندارد و هزینه‌ها بر اساس مدارک و فیش و فاکتورها پرداخت می‌شود!

پیام ۲۴

برخی از مهندسان سؤال می‌کنند که” کارفرما” در بیمه‌نامه مسئولیت کارفرما در مقابل کارکنان ، کلوز پوشش مسئولیت ناظر را خریداری کرده آیا باز هم لازم است که ما هم بیمه‌نامه مسئولیت حرفه‌ای خریداری کنیم ؟
باید اطلاع داشته باشید کلوز مذبور در بیمه‌نامه مسئولیت کارفرما ، فقط و فقط برای مدت زمان اجرای همان پروژه می‌باشد و شامل سایر پروژه‌ها که نمی‌شود هیچ! بعد از اتمام پروژه نیز اگر حادثه‌ای رخ دهد و دادگاه مهندس ناظر را  مکلف به پرداخت خسارت نماید ، از این محل خسارتی جبران نمی‌شود و ناظر باید از جیب خود خسارت را  پرداخت نماید ! پس بیمه مسئولیت حرفه‌ای را برای مهندسان ناظر ، محاسب و مجری باید جدی گرفت!

پیام۲۵

همواره نکته مهمی که ناظر باید مد نظر داشته باشد این است که ساختمانی را که نظارت می‌کند دو نوع پوشش بیمه حتماً داشته باشد:
۱٫پوشش بیمه مسئولیت از بابت اموال و اشخاص ثالث 
۲٫پوشش بیمه مسئولیت کارفرما در مقابل کارکنان و کارگران و اشخاص ثالث 
این پوشش‌ها حتماً باید از سوی کارفرما تهیه شوند ، بعد از سوی ناظر اجازه شروع بکار صادر شود ، چه بسا اصرار ناظر بر داشتن این بیمه‌نامه‌ها در مرحله اول باعث نجات کارفرما در زمان وقوع خسارت می‌شود و در مرحله بعد خلاصی و نجات مهندس ناظر ! چرا که خسارات از پوشش‌های مذکور پرداخت می‌شود و کمتر اتفاق می‌افتد که کارگران در صورت دریافت دیه و هزینه‌های پزشکی باز هم به دنبال شکایت از ناظر و … بیافتند! 
در پیام‌های بعدی به تفصیل این پوشش‌ها شرح داده خواهد شد!!!

پیام ۲۶

همیشه به نام بیمه‌نامه‌هایی که می‌شنوید توجه کنید ، بیمه‌نامه‌های مسئولیت یا حرفه‌ای هستند مثلاً برای پزشکان ، مهندسان ، معماران ، مکانیک‌ها ، نگهبانان و… و یا بیمه مسئولیت کارفرمایان در قبال کارکنان و کارگران 
در بیمه‌نامه‌های مسئولیت کارفرما ، کلوزی هست که در آن پرسیده شده محدوده مکانی مورد بیمه را مشخص نماید.
به خاطر داشته باشید به کارفرما تاکید کنید در این کلوز ، گزینه “سایر مکان‌های وابسته به کارگاه” خریداری شود ، چون اگر خسارتی خارج از ساعت کاری پیش آید بیمه از پرداخت خسارت امتناع خواهد کرد!
با آگاهی دادن به کارفرما ، شرایط در زمان خسارت برای ناظر بسیار راحت تر خواهد بود!

پیام ۲۷

توجه داشته باشید طبق ماده ۶۶ تأمین اجتماعی چنانچه کارگری در حین کار فوت نماید یا دچار نقص عضو یا از کارافتادگی دائم شود ، “کارفرما” مکلف است مستمری ده ساله این کارگر را یک جا در وجه تأمین اجتماعی واریز نماید!
و این، علاوه بر پرداخت دیه‌ای هست که کارفرما قبلاً به خانواده متوفی داده است ! و اغلب کارفرمایان فکر می‌کنند که کارشان با پرداخت دیه با خانواده کارگر فوت‌شده یا از کارافتاده دیگر تمام شده است که چنین نیست ! پس لازم است کارفرما در زمان خریدن بیمه‌نامه‌اش حتماً کلوز “مطالبات تأمین اجتماعی یا سایر ارگان‌ها ” را خریداری نماید. 
با آگاهی دادن به کارفرما ، شرایط در زمان خسارت برای ناظر بسیار راحت تر خواهد بود!

پیام۲۸

از آنجایی که هر شخصی اعم از کارگران و کارکنان و یا هر شخص دیگری وارد پروژه ساختمانی شود مسئولیت جانش با کارفرماست ، پس بهتر است کارفرما را در زمان خریدن بیمه‌نامه کارفرما در مقابل کارکنان راهنمایی کنید که حتماً کلوز پوشش “جبران خسارت وارده به اشخاص ثالث ” ر ا خریداری نماید ! اشخاص ثالث یعنی همسایه ، رهگذران ، مشتری خرید آپارتمان ، پیمانکارانی که تازه برای بازدید و نرخ دادن آمده‌اند ، یا حتی یک معتاد بخت‌برگشته که برای مصرف مواد دزدکی وارد کارگاه ساختمانی شده ، و یا حتی دزد که برای دزدی وارد کارگاه شده ، یا دوست و آشنای کارفرما برای بازدید ، و خلاصه هر شخصی که جزو کارگران نیست شخص ثالث محسوب می‌شود!!

با آگاهی دادن به کارفرما ، شرایط در زمان خسارت برای ناظر بسیار راحت تر خواهد بود!

پیام ۲۹

گاهی رسیدگی به پرونده‌های شکایت کارگران از کارفرمایان یا روند درمان بیش از یک سال طول می‌کشد و مبلغ دیه فرق می‌کند و چون حادثه در زمان نرخ دیه قبلی رخ داده شرکت‌های بیمه دیه سال قبل را پرداخت می‌کنند ، به خاطر همین کارفرمایان را راهنمایی کنید در بیمه‌نامه‌های مسئولیت کارفرما، کلوز پرداخت مابه‌التفاوت افزایش دیه را نیز خریداری کنند!!

با آگاهی دادن به کارفرما ، شرایط در زمان خسارت برای ناظر بسیار راحت تر خواهد بود!

پیام ۳۰

در بیمه‌نامه‌های مسئولیت کارفرما در قبال کارکنان ، کلوزی گنجانده‌شده مبنی بر اینکه خسارت‌هایی که با نوع فعالیت بیمه‌گذار (کارفرما) ارتباطی ندارد اما باعث مصدوم شدن کارگران و کارکنان می‌شود مثل ورود کامیون گذری و تصادف با اتاقک استراحت کارگران ! یا مثلاً اتصال کابل‌های برق شهری و برق‌گرفتگی کارگران ، را پوشش می‌دهد ! یا مثلاً مسمومیت کارگران به خاطر مصرف خوراک آلوده کارفرما با خریداری این کلوز می‌تواند دیه کارگران را از این محل پرداخت کند !

با آگاهی دادن به کارفرما ، شرایط در زمان خسارت برای ناظر بسیار راحت تر خواهد بود!

پیام ۳۱

توجه داشته باشید بر خلاف بیمه‌های مسئولیت حرفه‌ای که سالانه صادر می‌شوند ، بیمه مسئولیت کارفرما می‌توانند سه ماهه – یک ماهه یا شش ماهه باشد ، پس اگر با کارفرمای بد قلقی مواجه شدید که از بی‌پولی شکایت می‌کند ، به او اطلاع دهید که می‌تواند مدت زمان کوتاه‌تری را انتخاب کند که بیمه‌نامه‌اش ارزان تر تمام شود ! البته در این صورت باید ناظر تاریخ دقیق بیمه‌نامه را  بداند تا قبل از انقضاء تاریخ بیمه‌نامه ، کارفرما را  برای تمدید بیمه‌نامه‌اش یادآوری و ملزم نماید!

با آگاهی دادن به کارفرما ، شرایط در زمان خسارت برای ناظر بسیار راحت تر خواهد بود!!!

پیام ۳۲

بدانیم که بیمه‌نامه کارفرما در مقابل کارکنان ٢ مشخصه دارد :

۱٫این بیمه‌نامه فقط خسارات بدنی را پوشش می‌دهد و شامل خسارات مالی نمی‌شود
۲٫این بیمه‌نامه فقط برای جبران خسارت به گروهی معین ( کارگران و کارمندان ) کاربرد دارد و بر اساس آن طراحی شده است!!
پس کارفرماها را برای شناخت بهتر بیمه‌نامه راهنمایی کنید چرا که با آگاهی دادن به کارفرما ، شرایط در زمان وقوع خسارت ،برای ناظر راحت تر خواهد بود!!

پیام ۳۳

همان طور که همه می‌دانیم بخش اعظمی از نیروی کار در صنعت ساختمان را کارگران اتباع خارجی (افغانی ، پاکستانی ) تشکیل می‌دهند ! تکلیف ایشان در زمان وقوع خسارت چیست ؟ 
چنانچه کارت شناسایی و اجازه اقامت داشته باشند ، همچون کارگران ایرانی ، شرکت‌های بیمه خسارتشان را  پرداخت می‌کنند اما اگر نداشته باشند طبق دستور بیمه مرکزی ،شرکت‌های بیمه از پرداخت خسارت سر باز می‌زنند و هم کارفرما و هم مهندس ناظر سهمشان را برای پرداخت دیه باید از جیبشان پرداخت کنند ! البته اگر به عنوان شخص ثالث باشند و کارگر نباشند ، شرکت‌های بیمه خسارت و دیه را پرداخت می‌کنند چون شخص ثالث از این قانون و دستور بیمه مرکزی استثناء است!
پس ترجیحاً باید کارگران اتباع خارجی را  تشویق به گرفتن کارت شناسایی و اجازه کارکرد و یا به کارفرما هشدار جدی در این مورد داد چون نهایتاً عدم توجه به این موضوع گریبان گیر مهندس ناظر هم خواهد شد

با آگاهی دادن به کارفرما ، شرایط در زمان خسارت برای ناظر بسیار راحت تر خواهد بود!!!

پیام۳۴

 بیمه‌های مسئولیت کارفرما در مقابل کارگران بر اساس جبران خسارت است ! یعنی چه ؟
اگر فردی در اثر تقصیر و غفلت کارفرمایش متحمل خسارت بدنی شود حق جبران خسارت را دارد مانند جبران هر هزینه‌ای که متحمل شده ، از دست دادن درآمدش و…..،مجموع این اقلام رقمی است که کارفرما در مقابل آن مسئول است و این مسئولیتی است که وی در مقابل آن باید بیمه باشد. 
با آگاهی دادن به کارفرما ، شرایط در زمان خسارت برای ناظر بسیار راحت تر خواهد بود!!!

پیام ۳۵

بعضی‌ها می‌پرسند چرا بعضی شرکت‌ها ، بیمه‌نامه مسئولیت کارفرما در مقابل کارگران را  با نرخ‌های متفاوت و بعضاً با اختلاف زیاد از همدیگر ارائه می‌دهند ؟ 
چون برخی با محدود کردن بیمه مسئولیت کارفرمایان ریسک را پایین می‌آورند یعنی تعریف کار وظایف شغلی کارکنان را محدود می‌کنند یا خسارت برای پرداخت برخی کارهای معین را مستثنی می‌کنند یا خسارت ناشی از کار در برخی شرایط را مستثنی می‌کنند!
با آگاهی دادن به کارفرما ، درایت بیشتری در کارگاه ساختمانی تحت نظارت خود بکار می‌برید!!!

پیام ۳۶

بسیاری می‌پرسند که چه هزینه‌ها و مخارجی تحت پوشش بیمه مسئولیت کارفرمایان در مقابل کارگران است ؟
در ایران پاسخ این است : فقط هزینه‌های مدعی (یعنی هزینه‌های پزشکی و دیه و غرامت از کارافتادگی)  
با آگاهی دادن به کارفرما ، شرایط در زمان وقوع خسارت برای ناظران بهتر خواهد بود!!

پیام ۳۷

با توجه به اینکه کارفرمای ساختمان در حال ساخت در مقابل املاک مجاور و حتی اموال و جان افراد که از کنار پروژه ساختمانی هم رد می‌شوند مسئول است ، لذا حتماً قبل از شروع عملیات تخریب یا گودبرداری مالک را  توصیه اکید برای تهیه این بیمه‌نامه که به نام بیمه‌نامه اموال مجاور معروف است نمایید ، این بیمه‌نامه برای پروژه‌هایی که گودبرداری با عمق بیشتر از ٢ متر بسیار حیاتی و مهم است.
در این بیمه‌نامه، کارشناس شرکت بیمه، که وی نیز مهندس عمران می‌باشد ، برای پایدارسازی گود توصیه‌هایی می‌کند حتماً با او در ارتباط باشید چون در زمان وقوع خسارت و ریزش گود پرداخت خسارت ارتباط مستقیم با نظرات وی و توصیه‌هایش دارد. 
با آگاهی دادن به کارفرما ، می‌توان جلوی بروز خسارات را گرفت یا راهی برای جبران آن یافت!!!

پیام ۳۸

در بیمه‌نامه‌های مسئولیت مدنی،” کارفرما در مقابل اموال و اشخاص ثالث”، که در بعضی شرکت‌ها به بیمه‌نامه مسئولیت ناشی از اجرای عملیات ساختمانی هم معرفی می‌شوند ، قبل از صدور باید کارفرما یک فرم پیشنهاد ر ا  پر کند که در یکی از بندهای آن سؤالاتی راجع به مشخصات ملک ، اموال مجاور ، ساکنین و اشخاص ثالث پرسیده می‌شود همچنین راجع به ماشین‌آلات و دستگاه‌هایی که در پروژه مورد استفاده قرار   سؤال شده در بسیاری موارد کارفرماها در پر کردن این فرم دقت لازم را  به خرج نمی‌دهند ! گرچه نهایتاً کارشناس بیمه در محل حاضر می‌شود و ملک‌های مجاور را ارزیابی و بررسی می‌کند و در یک بررسی کلی اگر ماشین‌آلات و تجهیزاتی ببیند یادداشت می‌کند اما بهتر است اگر در گودبرداری از ماشین‌آلات خاصی استفاده می‌شود ، یا جرثقیل استفاده می‌شود حتماً در فرم پیشنهاد نوشته شود تا اگر خسارتی از بابت این‌ها به جان و مال اشخاص ثالث وارد آمد از این بیمه‌نامه جبران شود!
مثلاً در چندین مورد که جرثقیل سقوط کردند اگر کارفرما این بیمه‌نامه را می‌داشت و البته نام جرثقیل را نیز در فرم پیشنهادش ذکر کرده بود، خسارت وارده به جان یا مال اشخاص ثالث یا املاک مجاور، پرداخت می‌شد! 
پس نسبت به بیمه‌نامه‌هایی که کارفرما تهیه می‌کند حساس باشیم!

پیام ۳۹

همان طور که در پیام‌های قبلی گفته شد، در بیمه‌های، “مسئولیت کارفرما در مقابل اموال و اشخاص ثالث” ، ابتدا کارشناس شرکت بیمه که خود نیز مهندس عمران می‌باشد برای بازدید از ملک و ارزیابی محل ملک اقدام می‌کند و موارد ذیل را در نوشتن گزارش کارشناسی مد نظر قرار می‌دهد:
 ۱٫نوع خاک منطقه 
 ۲٫وضعیت ساختمان‌های مجاور ( کهنه یا نو ساز بودن آن‌ها)
 ۳٫اینکه املاک مجاور زیرزمین دارند یا خیر
 ۴٫توجه به عرض معبر و شلوغی یا خلوت بودن آن 
 ۵٫اینکه ملک بر اصلی قرارگرفته یا فرعی 
 ۶٫اینکه ملک مورد نظر طبق پروانه صادره دارای چند متر گودبرداری می‌باشد. 
بر اساس این اطلاعات است که وی به شرکت بیمه اعلام می‌کند که این ملک تحت پوشش قرار بگیرد یا خیر و اینکه حق بیمه با چه نرخی اعلام گردد!
علت اینکه حق بیمه‌ها در این نوع بیمه‌نامه باهم فرق می‌کنند این است ! املاکی که در منطقه‌ای با خاک سفت و مناسب واقع‌شده‌اند یا همسایگان آن‌ها ساختمان‌های نو ساز هستند به مراتب حق بیمه‌هایشان کمتر است نسبت به املاکی که این شرایط را ندارند! 
البته در مواردی که وضعیت خاک یا املاک مجاور این ملک وضعیت بحرانی داشته باشند کارشناس بیمه به شرکت بیمه توصیه می‌کند که این پیشنهاد بیمه‌نامه را نپذیرد چون از ریسک بسیار بالا و قطعی برخوردار است ! و یا حق بیمه را  با نرخ بالاتری اعلام کند!
همچون ملکی در منطقه شهران (غرب تهران) 
که خاک بسیار سست بود و عمق گودبرداری نیز بیش از ۶ متر بود 
با آگاهی نسبت به وظایف و اختیاراتمان حرکت کنیم!

پیام۴۰

با توجه به اینکه جاری شدن اعتبار بیمه‌نامه‌ها با پرداخت به موقع حق بیمه میسر می‌شود( طبق ماده یک قانون بیمه ) ، پس بسیار لازم است در بیمه‌نامه‌های “مسئولیت کارفرما در مقابل اموال و اشخاص ثالث “، بعد از بازدید کارشناس شرکت بیمه و تأیید وی مبنی بر صدور بیمه‌نامه ، کارفرما حداکثر ظرف ٢۴ ساعت باید حق بیمه را واریز نماید وگرنه صدور بیمه‌نامه به بازدید مجدد کارشناس موکول می‌شود ! متأسفانه کارفرماهای بسیاری دیده‌ام که موضوع پرداخت حق بیمه را در زمان مقرر جدی نمی‌گیرند و از قضا حادثه‌ای رخ داده که هم خود را به دردسر انداخته‌اند و هم پای ناظر نیز برای جبران خسارت به ماجرا باز شده است! 
پس فراموش نکنیم هر چیزی که به پروژه مربوط است به ناظر هم مربوط است و او را درگیر می‌کند حتی دیر پرداخت کردن حق بیمه از سوی کارفرما!!!

پیام۴۱

در پروژه‌های بزرگ عمرانی که پیمانکاران ماشین‌آلات و دستگاه‌های حفاری و نیلینگ دارند ، بسیار مهم است که قبل از شروع بکار بیمه‌نامه” تمام خطر پیمانکاران ” برای پروژه تهیه کنند! 
این بیمه‌نامه چند ویژگی خاص و مهم دارد که در این پیام و پیام‌های بعدی به آن اشاره می‌شود.
در این پوشش بیمه‌ای چنانچه اتفاقی برای ماشین‌آلات بیفتد مثلاً سقوط کنند یا زیر آوار خاک بمانند یا وسیله‌ای دیگر باعث اسقاط شدن یا خرابی آن‌ها بشود تحت پوشش است و خسارت جبران می‌شود! 
عموماً پیمانکاران بعد از اسقاط شدن و از بین رفتن ماشین‌آلاتشان به فکر سرمایه‌شان می‌افتند که دیگر دیر است!پس اولین ویژگی این بیمه‌نامه تحت پوشش قرار گرفتن ماشین‌آلات و تجهیزات عمرانی است! 

بیشتر بدانیم:

  1. فرم ها و چک لیست هاي ضروري براي مهندسین ناظر ،طراح و مجری
  2. محاسبات سرانگشتی ویژه مهندسین عمران
  3. مشاوره مهندس ناظر

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

دکمه بازگشت به بالا