انواع بارهای ساختمانی (بار مرده و زنده)

بارهای وارد بر ساختمان از دیدگاه مبحث ششم عبارتند از:

• بار مرده (Dead Loads)
• بار زنده (Live Loads)
• بارهای خاک و فشار هیدرواستاتیکی
• بار سیل
• بار برف
• بار باران
• بار یخ
• بار باد
• بار زلزله

بار مرده چیست؟

بار مرده عبارت است از وزن تمام قسمت های ثابت ساختمان که ناشی از اجزای سازه بوده و در تمام طول عمر سازه، مقدار و محل اثر آنها ثابت می باشند. از جمله بارهای مرده می توان به دیوارها، کف ها، بام ها، راه پله ها، وزن تجهیزات و تاسیسات ثابت شامل وزن جراثقال ثابت، تیرها، ستون ها اشاره نمود.

نحوه اعمال بار مرده به سازه

• بار متمرکز مثل وزن تجهیزات و یا نیروی یک ستون به طبقات پایین
• بار گسترده خطی مثل بار دیوار طبقات بر روی تیر
• بار گسترده سطحی مثل وزن سقف طبقات

وزن تیغه ها و دیوارها

•  کلیه تیغه ها و دیوارها با وزن هر مترمربع سطح بیش از ۱ کیلونیوتن بر متر مربع، به عنوان بار مرده در محاسبات منظور می شود.
• اگر هر مترمربع تیغه یا دیوار بین ۱ تا ۲ کیلونیوتن بر متر مربع باشد، بار معادل تیغه را می توان به صورت بار گسترده یکنواخت بر مساحت کف اعمال نمود.
• وزن معادل بار مرده تیغه ها که بر مساحت هر فضا اعمال می شود، از تقسیم وزن کل تیغه ها بر مساحت فضای مورد نظر بدست می آید، اما در هر صورت نباید کمتر از ۱ کیلونیوتن بر متر مربع، منظور شود.
• اگر وزن تیغه یا دیوار بیشتر از ۲ کیلونیوتن بر مترمربع باشد، لازم است بار مرده تیغه یا دیوار در محل واقعی خود اعمال شود.

محاسبه بار مرده تاسیسات و تجهیزات ثابت

ممکن است حین ساخت سازه نیازی به این تجهیزات ثابت نباشد ولی احتمال این وجود داشته باشد که در سال های آتی از این تاسیسات و تجهیزات ثابت، استفاده خواهد شد؛ در این حالت باید بار مرده مربوط به آنها در محاسبات در نظر گرفته شود.

بار زنده چیست؟

بار زنده باری غیردائمی است که در حین بهره برداری از ساختمان یا سایر سازه ها به آن ها وارد می شود. بار زنده شامل بارهای حین ساخت نمی شود.

بار زنده بام

بار زنده بام به بارهای غیردائمی گفته می شود که بر روی بام و در حین بهره برداری یا انجام تعمیرات به آن وارد می شود. وزن اشیا متحرک مانند گلدان و دیگر لوازم که ارتباطی با استفاده از ساختمان در طول عمر بهره برداری آن ندارند، جز بارهای زنده بام می باشد. این بار شامل بارهای حین ساخت یا بارهای محیطی مانند برف و باران نمی شود.

اگر در حین انجام عملیات ساختمانی به طور موقت باری به ساختمان وارد شود، این بار باید هماهنگ با اجرای ساختمان به طور مناسبی در طراحی و اجرا مدنظر قرار گیرد. ( این قبیل بارها به بار حین ساخت معروف هستند)

انواع بارهای زنده ساختمان

• بار زنده استاتیکی
  بارهایی ساکن اما قابل حرکت می باشند، مثل وسایل اداری، اثاثیه منزل یا بارهای متحرک ولی با سرعت کم مانند وزن اشخاص و… . بار های زنده استاتیکی انرژی جنبشی قابل توجهی در سازه ایجاد نمی کنند.
• بار زنده دینامیکی
  بارهای متحرکی که انرژی جنبشی قابل ملاحظه ای در سازه ایجاد می کند، مانند بار جرثقیل ها، بار آسانسور، خودروها و یا مثلا ورزشکارانی که در یک سالن ورزشی در حال دویدن هستند.

جدول بار زنده و اجزای آن

در مبحث ششم در فصل پنجم که مربوط به بار زنده می باشد، جداول پیشنهادی بار زنده برای کاربری های مختلف داده شده است.

کاهش مقدار بار زنده ساختمان

در مبحث ششم کاهش بار زنده در سه حالت مورد بررسی قرار گرفته است:

• کاهش در بارهای زنده گسترده یکنواخت
• کاهش بار زنده در شرایط خاص
• کاهش بار زنده بام

آخرین ویرایش: 1401/05/09

شماره ویرایش: دوم

بيشتر بدانيم

1. فرم ها و چک لیست هاي ضروري براي مهندسین ناظر ،طراح و مجری
2. محاسبات سرانگشتی ویژه مهندسین عمران
3. مشاوره مهندس ناظر