مراحل ساخت ساختمان با اسکلت بتنی همراه با همیارناظر
مراحل ساخت ساختمان با اسکلت بتنی همراه با همیارناظر
مراحل ساخت ساختمان با اسکلت بتنی همراه با همیارناظر
برای اجرای ساختمان های بتنی به کارگاه های زیر نیاز داریم:
-قالب بندی یا کارگاه نجاری
-آرماتوربندی
-تهیه بتن
-تهیه شن و ماسه
۱- مصالح سنگی
مصالح سنگی که در بتن مصرف می شود شن و ماسه می باشد که در حدود ۸۰ درصد حجم بتن را تشکیل می دهد
دانه های شن و ماسه باید از لحاظ ریزی و درشتی طوری انتخاب گردد که دانه های ریزتر فضای خالی بین دانه های درشت تر را پر نموده و جسمی توپر و محکم با وزن مخصوص بیشتر بدست آید .
۲- آب
آب در بتن دارای سه نقش اساسی می باشد
۱- سیمان در مجاورت آب شروع به فعل وانفعالات شیمیایی نموده و تشکیل سیلیکات ها و آلومینات های کلسیم متبلور می دهد که اساس گرفتن و سخت شدن بتن می باشد .
این مقدار آب در حدود ۲۰ الی ۲۵ درصد وزن سیمان است .
۲- آب سطح دانه های سنگی را تر نموده و باعث لغزش این عناصر به روی یکدیگر می گردد بدیهی است هر قدر سطح دانه ها بیشتر باشد یعنی هر قدر دانه ریزتر باشد آب بیشتری دراین قسمت مصرف می شود .
۳- آب باعث روان شدن بتن می گردد تا بهتر بتوان بتن را حمل کرد و در قالب ریخته و آنرا به شکل قالب در آورد .
۳-سیمان
سیمان ماده چسبنده است به رنگ خاکستری که در مجاورت آب و در مجاورت هوا و بعضی از انواع آن بدون مجاورت هوا در اثر فعل و انفعالات پیچیده شیمیایی سخت گشته و قطعات خرده سنگ مجاور را به یکدیگر می چسباند .
استفاده از بچینگ (Baching) در پروژه
بچینگ دستگاهی است که عمل طرح اختلاط بتن را انجام می دهد و ساخت بتن در پروژه های بزرگ را به عهده دارد .
اجزای کلی این دستگاه عبارتند از :
۱-سیلوی سیمان
۲-مخزن آب
۳- انبارهای شن و ماسه
۴- لوله های انتقال سیمان (اسکروپ )
۵- باسکول
۶- کمپرستور هوا
۷- جک های تخیه مصالح
۸- تسمه نقاله
۹- اتاق کنترل
دپو مصالح
دستگاه بچینگ باید در محلی مستقر شود که اطراف آن زمین مناسب وکافی برای دپومصالح ( شن و ماسه ) وجود داشته باشد شن و ماسه توسط لودر از محل دپو به انبارها حمل می شوند .
اتاق کنترل یا برجک اپراتور
این اتاق محل کنترل بچینگ از طریق دستگاه دیجیتال می باشد
دستگاه دیجیتال از سه قسمت عمده تشکیل شده است .
۱- قسمت اول عملیات خاموش و روشن کردن قسمتهای مختلف موتوری ، باز و بسته کردن دریچه ها و حرکت سیمان را به عهده دارد
۲- قسمت دوم میزان خروجی سیمان را که قبلاً توسط اپراتور تعیین می شود به صورت نزولی نشان می دهد .
۳- قسمت سوم میزان خروج شن و ماسه را به صورت نزولی نشان می دهد
لوله های انتقال دهنده سیمان
این لوله ها دارای زائده های حلزونی شکل هستند که طی حرکت دورانی سیمان را از سیلوبه باسکول انتقال می دهند برای انتقال سیمان بر روی این لوله ها پمپ نصب می شود پمپ انتقال دهنده سیمان دارای ویبراتور میباشد .
به دلیل حجم زیاد سیمان در بونکرها و اعمال فشار ممکن است سیمان در محل خروج ( ته بونکر ) سخت شود دستگاه ویبراتور با ویبره کردن سیمان باعث می شود که عبور سیمان به راحتی درون لوله ها انجام شود .
دریچه های انبار شن و ماسه
این دریچه ها با فرمانی که از اتاق کنترل به آنها می رسدباز و بسته می شوند .
باز و بسته شدن دریچه ها توسط جک هایی انجام می شود که نیروی لازم را از طریق کمپرستور هوا دریافت می کنند .
طرز کار بچینگ
با توجه به توضیحات داده شده طرز کار دستگاه را با هماهنگی اجزای آن بیان می کنیم. ابتدا با توجه به عیار بتن و طرح اختلاطی که توسط آزمایشگاه برای محل مورد نظر تعیین شده و همچنین بر اساس دستگاه و حجم بتن مورد نیاز مقدار مصالح لازم را محاسبه کرده سپس این داده ها رابه دستگاه دیجیتال می دهیم.
تبدیلات وزنی و یا حجمی مصالح به عدد ( شمارش ) توسط لوتسل انجام می شود و فرمان از طریق کابل نوری به اجزای مختلف انتقال می یابد
مصالح بر روی باسکول ها رفته و پس از رسیدن به میزان تعیین شده دریچه ها بسته می شوند
وقتی که میکسر در محل خروج مصالح از بچینگ مستقر شد، فرمان خروج صادر شده و مصالح در ۵ مرحله ( بسته به حجم تولیدی ) وارد مخزن میکسر می شوند که این امر جهت یکنواختی بتن انجام می شود .
مرحله مرحله کردن خروج مصالح ازبچینگ توسط Set point انجام می شود آب و سیمان توسط لوله های انتقال و شن و ماسه توسط تسمه نقاله به قسمت خروجی حمل می شوند .
استفاده از میکسر (Mixer) در پروژه
میکسر دستگاهی است که دو عمل میکس بتن و انتقال آن را به صورت همزمان انجام می دهد .
این دستگاه شامل چند قسمت مجزا می باشد .
یکی تراکتور که حمل مخزن را به عهده دارد و دیگری مخزن میکس بتن و تجهیزات جانبی آن است
گنجایش میکسرهای موجود حدود ۶ تا ۷ متر مکعب می باشد مخزن دستگاه به شکل شیبدار در روی شاسی تراکتور قرار دارد .
میکسر در زیر دهانه خروجی مصالح از بچینگ قرار می گیرد و پس از انتقال مصالح از بچینگ به میکسر طی حرکت دورانی مخزن ، عمل میکس بتن انجام میشود. در عمل میکس، زائده های هلزونی شکل، محتویات درون مخزن را به ته مخزن منتقل کرده و در عملیات خروج به صورت عکس عمل می کند به این ترتیب که جهت چرخش مخزن عوض شده وزائده ها بتن را از ته مخزن به خروجی منتقل می کنند و بتن از طریق شوت به محل مورد نظر هدایت می شود .
بسته به نوع و ارتفاع مکان بتن ریزی بتن یا مستقیماً توسط میکسر و یا توسط جرثقیل ، پمپ بتن و … انتقال داده می شود .
محاسن دستگاه میکسر
۱- عملیات مخلوط حجم زیادی از بتن به طور همزمان
۲-صرفه جویی در زمان و هزینه ( در پروژه های بزرگ )
۳-میکس یکنواخت بتن
۴-کم شدن دخالت نیروی انسانی
۵-بالا بردن دقت عمل
۶-صرفه جویی در مصرف و جلوگیری از هدر رفتن مصالح
نگهداری میکسر
نکاتی باید در استفاده از میکسر رعایت کرد که عبارتند از :
۱-دقت در چگونگی کارکرد موتور مکانیکی و رسیدگی به آن در صورت بروز هر گونه ایراد فنی
۲-کنترل نوع بتن درون مخزن و جلوگیری از ورود مصالحی که موجب خسارت می شوند
۳-شستشوی به موقع مخزن برای جلوگیری از مسدود شدن دهانه ها توسط بتن
شستشوی مخزن
مقداری آب به همراه سنگ لاشه یا شن درون مخزن ریخته و مخزن را آهسته دوران می دهندسنگ ها درون مخزن و بین زائده ها حرکت کرده وطی این عمل سطح درونی مخزن تمیز شده و بتن چسبیده به دیواره ها، کنده می شود .
در این عمل سنگ ها در مخزن پرتاب نمی شوند بلکه می غلتند و از وارد آمدن ضربه و خسارت به دیواره مخزن جلوگیری می شود .
بتن ریزی
آرماتورها به همدیگر با سیم آرماتوربندی بسته شده باشد و اگر جایی فراموش شده باشد مجدداً بسته شود .
فاصله آرماتورها یکنواخت باشد زیرا اغلب اتفاق می افتد که در تیرهای اصلی که آرماتورها نزدیک همدیگر بسته می شود فاصله بین آرماتورها یکنواخت نیست ، بعضی از آنها به هم چسبیده و بعضی با فاصله از همدیگر قرار می گیرند این موضوع باعث می شود که بتن نتواند کلیه میلگردها را احاطه نموده و قطعه همگن و توپری به وجود بیاورد. باید محل بتن ریزی عاری از خاک و مواد زائد باشد. اگر بین اتمام کار آرماتوربندی و بتن ریزی چند روز فاصله باشد حتما می باید محل کار با دقت بیشتری بازدید شود .
کلیه قسمتهای قالب بندی باید با دقت بازدید شود از استحکام تیرها و دستک ها و قالب ها باید مطمئن بشویم زیرا همانطور که می دانیم تا چند روز کلیه وزن بتن و آرماتورهای آنرا همین قالب تحمل خواهد نمود اگر نقطه ضعفی در آن باشد که نتواند بتن را تحمل نماید و در موقع بتن ریزی شکسته و فرو ریزد ، ضرر مالی بزرگی به کار وارد خواهد شد ، زیرا در روز بتن ریزی که رفت و آمد روی قالب زیاده بوده و هر کس به کاری مشغول می باشد ، مشکل بتوان اقدام به تعمیر کفراژ نمود . در تمام روز بتن ریزی حتماً باید یک نفر کارگر با تجربه مداوم قالب ها را کنترل نموده و اثرات اضافه شدن وزن را روی آنها در نظر داشته باشد و در موقع بروز خطر فوری افراد دیگر را مطلع نماید .
باید قبل از بتن ریزی از روغن کاری کلیه قسمتهای قالب مطمئن شویم این روغنکاری اولاً باعث میشود که در موقع باز کردن ، قالب به راحتی از بتن جدا شود در ثانی وقتی قالب بندی چوبی است ، قالب روغن کاری شده آب بتن را نمی مکد و باعث فساد بتن نمی گردد .
تا آنجا که ممکن است بهتر است که بتن ریزی بدون وقفه انجام گیرد به طوریکه در موقع سخت شدن یکپارچه باشد ولی نظربه اینکه این کار همیشه ممکن نیست و گاهی مجحبور هستیم که بتن ریزی را تعطیل نموده و کار را در روز بعد شروع کنیم درچنین مواقعی باید محل قطع بتن حتماً با نظر مهندس و سرپرست کارگاه انجام شود زیرا محل قطع بتن باید در جایی باشد که نیروهای وارده صفر بوده و یا حداقل باشد در مواقع قطع بتن ریزی باید چند عدد فولاد کمکی در مقطع گذاشته شود بطوریکه نصف طول این میلگردها در بتن روز بعد قرار گیرد. روز بعد باید سطح قطع شده کاملاً با آب شسته شده و از گردو خاک و مواد اضافی پاک گردد آنگاه باید با قدری دو غاب سیمان خالص محل را اندود نموده آنگاه بتن ریزی جدید را شروع نمود و بهتر است حتی المقدور از مصرف چسب و هر گونه مواد دیگر در بتن خودداری گردد .
اگر تراکم آرماتور در گودی قابل ملاحظه و زیاد باشد باید ناودان و یا قیفهایی پیش بینی شود که بتن را به ته قالب برساند و فرو ریختن بتن از لابلای آرماتورها مجاز نیست زیرا ممکن است باعث جدا شدن مواد متشکله بتن گردد اگر تراکم آرماتور در کف قالب باشد باید در آن قسمت از بتن با مصلاح زیر دانه تری استفاده شود و یا اگر ممکن باشد اول چند سانتیمتر در کف قالب بتن بریزیم ، آنگاه شبکه آرماتورها را در جای خود قرار دهیم ولی این کار در اغلب موارد امکان ندارد .
اگر حجم بتن ریزی به قدری زیاد باشد که نتوان بتن ریزی را در مدت زمانی انجام داد که منجر به یکنواخت شدن بتن گردد می توان شبکه را توسط رابیتس به قسمتهای کوچکتری محدود کنیم تا از پخش شدن بتن در کف پی و لایه لایه شدن آن جلوگیری شود .
در موقع بتن ریزی باید از رفت و آمد زیادروی آرماتورها جلوگیری شود زیرا در این صورت در اثر وزن کارگران در آرماتورها انحنای موضعی بوجود خواهد آمد. بهتر است از قسمت جلو ( آن طرف که به مرکز تهیه بتن نزدیک تر است ) شروع به بتن ریزی نمود زیرا در این صورت رفت و آمد کارگران از روی آرماتورها به حداقل خواهد رسید در این صورت برای آنکه پای کارگران در بتن تازه ریخته شده فرو نرود باید در مسیر عبور کارگران از تخته های زیر پا استفاده شود . باید کاملاً مطمئن شویم که بتن تمام گوشه های قالب را پر نموده و کرمو نباشد . در مورد ستونها با ویبره کردن و یا نواختن ضربه های یکنواخت به بدنه قالب و کوبیدن بتن باید در آن ارتعاش ایجاد نمود تا بتن در قالب به خوبی جابجا شود . در دالها و تیرها و سقفها نیز باید با ویبره کردن و یا کوبیدن مداوم بتن ، انرا به تمام گوشه های قالب راهنمایی نموده و جسم توپری بوجود آوریم .در بتن ریزی با ارتفاع زیاد بهتر است آن را در لایه های ۳۰ سانتیمتری ریخته و هر لایه را به خوبی کوبیده و سپس لایه بعدی را بریزیم .
در بتن ریزی سقف باید سطح آن را کاملا ماله کشی نموده و در موقع ماله کشی باید توجه داشت که کلیه میگلردها و تنگها داخل بتن قرار گرفته و حداقل ۵/۲ سانتیمتر روی آن با بتن پوشیده شود این مقدار معمولا در نقشه های اجرایی قید شده است .
در موقع بتن ریزی باارتفاع زیاد چنانچه آب اضافی بتن بالا بیاد باید بتن بعدی را قدری خشک تر ریخت تا این آب جمع شود
باید حمل بتن به صورتی انجام گیرد تا اجزاء آن از همدیگر جدا نشود . در مواقعی که بتن باید به راههای دور حمل گردد باید حتماً از میکسر استفاده نمود . در مواقعی که مشاهده کنیم اجزاء بتن در اثر حمل و نقل از یکدیگر جدا شده است باید آن را اصلاح نموده و یا از مصرف آن خودداری نماییم .
آزمایشگاه بتن
در پروژه های بزرگ آزمایشگاه پس از تحقیق و آزمایش های محلی ، طرح اختلاط بتن را با توجه به خصوصیات ژئوتکنیکی زمین و آب و هوای منطقه ارائه می دهد .
در بتن ریزی های مختلف از جمله بتن ریزی پی ، بتن ساخته شده باید از لحاظ روانی ، مقاومت و درصد مصالح مصرفی با استاندارد تعیین شده مطابقت داشته باشد. به این ترتیب حین بتن ریزی پی های حجیم و ساختمانهای با اهمیت ، آزمایشگاه در هر مرحله نمونه های از بتن را انتخاب کرده و تحت آزمایش قرار می دهد و در صورت عدم مطابقت با استانداردها ، دستور برگشت بتن ، قطع بتن ریزی و یا تخریب بتن را صادر خواهد کرد .
روانی بتن توسط مخروط اسلامپ تعیین میشود به این ترتیب که بتن انتخابی را در سه مرحله در مخروط می ریزیم و در هر مرحله توسط میله ۲۵ ضربه به آن می زنیم تا خلل و فرج آن از بین برود بعد مخروط را آهسته و به صورت عمودی بلند می کنیم . بتن افت خواهد کرد مقدار این افت را به عنوان اسلامپ بتن ثبت می کنیم .
برای تعیین میزان مقاومت بتن ، نمونه را در قالبهای فلزی استوانه یا مکعبی ریخته با ضربه های میله به بتن و ضربه چکش پلاستیکی به گوشه های قالب تراکم حاصل می شود. نمونه ها به آزمایشگاه منتقل می شود و پس از سخت شدن از قالب خارج و در حوضچه آب نگهداری می شوند مقاومت نهایی آنها را با تجهیزات آزمایشگاهی تعیین و با استانداردها مطابقت می دهند .
مسئولیت بروز هر گونه خسارت به عهده ناظر و پیمانکار خواهد بود .
ویبره کردن بتن
معمولا بتن را با دستگاه ویبراتور متراکم تر می نمائیم .
ویبراتور دستگاهی است که به شیلنگ بلندی ختم شده و این شیلنگ بوسیله موتور برقی و یا بنزین مرتعش می شود که با قرار دادن این شیلنگ در داخل بتن آن را مرتعش نموده و باعث هدایت آن به تمام گوشه های قالب می شود و در نهایت از ایجادحفره در بتن و کرمو شدن آن جلوگیری می شود .
با توجه به اینکه ویبره کردن بتن مخصوصا در دالها و تیرهای اصلی لازم می باشد ولی باید توجه داشت که ویبره کردن بیش از اندازه بتن باعث می شود که دانه های ریزتر دوغاب سیمان بالا آمده و دانه های درشت تر به ته قالب هدایت بشود که این خود باعث مجزا شدن اجزاء بتن گردیده و موجب ضعف قطعه ریخته شده خواهد شد .
بهتر است که در ضمن ویبره کردن بتن به وسیله ضربه زدن به بدنه قالب و کوبیدن خود بتن آن را به خوبی متراکم نموده و نقاط تجمع هوا و فضاهای خالی را به خوبی پر نماییم .در موقع ویبره کردن بتن شیلنگ ویبراتور باید حتی المقدور در وضع قائم نگاه داشته شود و در امتداد محورش جابجا گردیده و خیلی آرام در حال کارکردن از بتن بیرون کشیده شود .اگر بتن را ویبره می نماییم باید زمانی که شیلنگ ویبراتور داخل بتن قرار می گیرد به دفعات بوده و هر بار از یک دقیقه تجاوز نکند و بعداز یک دقیقه باید آن را در بتن جابه جا نماییم .
بتن ریزی در هوای سرد و گرم
اگر در هوای گرم بتن ریزی می نماییم باید سعی کنیم که حداقل تا چند روز بعد از ریختن بتن آن را مرطوب نگه داریم ، زیرا در غیراین صورت آب بتن سریع تبخیر شده و بتن سخت نمی گردد چون عمل هیدراسیون ناقص می ماند. به بتنی که در اثر نرسیدن آب سخت نشده است بتن سوخته می گویند و نشانه آن این است که این بتن حتی بافشار دست خرد می شود در صورت مشاهده چنین وضعی قطعه ریخته شده باید جمع آوری شده و مجدداً ریخته شود. برای مرطوب نگه داشتن بتن بهتر است از گونی مرطوب استفاده کنیم .
در مناطق خیلی گرم بهتر است برای بتن ریزی از سیمان پرتلند نوع ۴ که درموقع سخت شدن کمترین حرارت را تولید می نماید استفاده نماییم .
بتن ریزی در هوای سرد بسیار مشکل بوده و کاردقیقی می باشد زیرا اگر آب بتن یخ بزند سیمان فاسد شده و دیگر بتن سخت نخواهد شد بهتر است در هوای سرد حتی المقدور از ریختن بتن خودداری نماییم و در روزهای زمستان اگر ناچار به بتن ریزی باشیم باید در روزهایی که زیاد سرد نیست بتن ریزی را از ساعت ۹ یا ۱۰ صبح شروع کرده و حداکثر تا ۳ بعد از ظهر هر کار را تعطیل نماییم و در روزهای یخبندان باید کار بتن ریزی تعطیل شود .
باید قالب ها و آرماتورها از دانه های یخ پاک شود و کارگاه طوری مجهز باشد که بتن از خطر یخ زدگی محفوظ بماند . باید توجه داشت که زمان سخت شدن بتن در فصل سرما حتی تا ۱۰ برابر بیشتر از زمان سخت شدن بتن در فصل گرم می باشد .
نگهداری بتن
سیمان موجود در بتن ریخته شده در مجاورت رطوبت باید سخت شده و دانه های سنگی موجود در مخلوط را به همدیگر چسبانیده ومقاومت بتن را به حداکثر برساند. بدین لحاظ می باید از خشک شدن سریع بتن جلوگیری نموده و آن را از تابش شدید آفتاب و وزشهای بادهای تند محفوظ نگاه داشت و سطح آن را حداقل تا هفت روز مرطوب نمود ( این مدت برای بتن با سیمانهای زودگیر سه روز است ) برای این کار بهتر است که روی بتن تازه ریخته شده را باگونی یا کاغذ پوشانیده و این پوشش را مرطوب نگه داریم. بهتر است ۳ الی ۴ ساعت بعد از بتن ریزی شروع به آب دادن روی آن بنماییم زیرا در غیر این صورت سطح آن ترک خورده و موجب نفوذ هوا به داخل بتن شده و آرماتور بکار رفته در بتن در معرض خورندگی واقع گردیده و موجب ضعف قطعه خواهد شد .
بتن تازه ریخته شده نباید در معرض بارانهای تند قرار گیرد زیرا باران دوغاب سیمان و مصالح ریز دانه را شسته و سنگهای درشت را نمایان خواد نمود . در موقع بارندگی بهتر است بتن ریزی متوقف گردیده و بتن ریخته شده را از آسیب باران محفوظ نمود مثلاً روی آن را با نایلون پوشانیده و آب باران را به خارج از سطح بتن راهنمایی کرد .
شمع کوبی
در زمینهایی که خیلی سست بوده و به هیچ وجه قدرت تحمل بار ساختمان را نداشته باشند مانند خاکهای دستی و یا زمینهای ماسه ای و یا در محلهایی که زمین بکر در عمق های زیاد قرار داشته و برداشتن کلیه خاکهای سطحی مقرون به صرفه نباشداز طریق شمع کوبی بار ساختمان را به زمین بکر منتقل می نمایند .
بدین طریق که در امتداد پی های ساختمان یعنی در طول دیوارهای اصلی که باربر می باشند با فاصله های معین چاه حفر می نمایند و این حفاری را تا زمین بکر و محکم ادامه می دهند و کف چاهها را زیر خزینه نموده تا سطح اتکاء آن با زمین بیشتر باشد .
بعد این چاهها را با بتن یا شفته پر می کنند و باید سعی نمود از ایجاد حفره های خالی مخصوصاً در کناره های خزینه جلوگیری شود .
خاصیت این چاهها بدین طریق میباشد که شفته یا بتن پس از خود گیری مانند ستونی است که در زیر زمین بنا شده و طاق و یا تیر بتنی روی آن مانند کلافی این پایه ها را به یکدیگر متصل می کند و در نتیجه بار ساختمان را مستقیماً به زمین بکر و محکم منتقل می نماید و قسمتی از بار ساختان نیز به وسیله اصطکاک ایجاد شده بین این ستون بتنی و خاک اطراف حتی اگر خاک دستی هم باشد تحمل می شود بدیهی است که در موقع بتن ریزی شیره بتن به داخل خاک اطراف نفوذ کرده و به آن چنگ می اندازد که این خود موجب اصطکاک بیشتر می گردد . با وجود بر اینکه چنین فرض می شود که کلیه بارهای وارده بر این شمع کوبی محوری می باشد ولی برای تحمل ممانهای احتمالی بهتر است در هر چاه ۸ تا ۱۰ عدد میلگرد آجدار که قطر آن بوسیله محاسبه بدست می آید و نباید از میگلرد نمره ۱۰ کمتر باشد قرار داد و آنها را به وسیله میلگردهای عرضی مارپیچ ، به یکدیگر متصل کرد .
بتن مگر
پس از گودبرداری و یا پی کنی و قبل از اجرای فونداسیون ، کف زمین را با بتن مگر می پوشانند عیار این بتن کم تراز بتن پی و حدوداً ۱۵۰ تا ۲۰۰ کیلوگرم بر مترمکعب می باشد بسته به نوع زمین و شرایط موجود ضخامت این بتن بین ۵ تا ۱۵ سانتیمتر متغیر است .
دلایل استفاده از بتن مگر در زیر پی عبارتست از :
۱-هموار کردن سطح زمین و تسهیل در امر آرماتوربندی پی
۲-جلوگیری از مکیدن آب بتن به وسیله خاک
۳-تشکیل صفحه مسطح بتنی برای اتصال بهتر پی به زمین
۴-از بین بردن شیبهای احتمالی موجود در سطح زمین
پی های عمومی
این گونه پی ها که به رادیه ژنرال هم معروفند ، از بتن مسلح ساخته می شود و دارای محاسبات فنی مفصل و فوق العاده می باشد برای ساختمانهایی که دارای وزن فوق العاده زیاد بوده و یا ساختمانهایی که در زمین هایی سست ساخته می شود این گونه پی ها ایجاد میگردد .برای ساختن پی های سراسری باید صفحه ای از بتن به طول و عرض تمام زیر بنای ساختمان به ضخامت محاسبه شده حداقل در حدود ۸۰ تا ۱۰۰ سانتیمتر ریخته شود که میلگردهای این صفحه بتنی طبق محاسبه بدست می آید. طبعاً در محلهایی که بار بیشتری وجود دارد میلگردهای بیشتری گذاشته می شود مانند زیر و اطراف ستونها .
آرماتورهای ریشه برای ایجاد ستونهای بتنی و یا صفحه های فلزی زیر ستون برای ستونهای فلزی روی این صفحه بتنی قرار می گیرد .
آرماتورهای ریشه باید تا سطح آرماتورهای زیرین پی ادامه داشته باشد ولی اگر ارتفاع پی از ۲۵/۱ متر تجاوز کندمیتوان فقط ۴ عدد آرماتورهای گوشه ستون را تا آرماتور زیرین پی ادامه داده و بقیه را به اندازه ۴۰ داخل بتن پی نمود . کلیه آرماتورهای ریشه باید در انتها دارای خم نود درجه باشد
آرماتوربندی
آرماتوربندی از حساس ترین و با دقت ترین قسمتهای ساختمان بتنی می باشد چون کلیه نیروهای کششی در ساختمان به وسیله میلگردها تحمل می شود .
کارگاه آرماتوربندی جدا از کارگاه اصلی می باشد در کارگاههای کوچک آرماتورها را با دست و در کارگاههای بزرگ این عمل توسط ماشین انجام می شود .
نوع میلگردها ، طول و دیگر جزئیات لازم در نقشه های اجرایی ذکر شده است
اگر میلگرد خمیدگی موضعی داشته باشد ، این خمیدگی ها قبلا صاف گردیده و بعد اقدام به شکل دادن آن میکنند. برای صاف کردن میلگردها، چکش کاری مجاز نیست آرماتورها باید تمیز بوده و در موقع کار فاقد گل و مواد روغنی و رنگی باشد آرماتورها باید طوری به هم بسته شوند تا در موقع بتن ریزی از جای خود تکان نخورده و جابجا نشود و فاصله آنها از یکدیگر باید طوری باشد که بزرگترین دانه بتن به راحتی از بین آنها رد شده و در جای خود قرار گیرد .بستن آرماتورها توسط سیم های آهنی با نمره های مختلف انجام می شود .
خم کردن آرماتور
آرماتورهای تا قطر ۱۲ میلیمتر را میتوان بادست خم نمود ولی آرماتورهای بزرگتر از ۱۲ میلیمتر بهتر است با دستگاه مکانیکی مجهز به فلکه خم شود قطر فلکه خم متناسب با قطر آرماتور می باشد. کلیه آرماتورهای ساده باید به قلاب ختم شود ولی آرماتورهای آجدار را می توان به صورت گونیا خم نمود. حتی المقدور باید از باز کردن خم های آرماتورهای شکل داده شده ومصرف آن در محل دیگر خودداری کرد.
وصله کردن آرماتورها
با توجه به اینکه طول میلگردهای موجود در بازار ۱۲ متر می باشد در جاهایی از ساختمان که به میلگرد با طول بیش از ۱۲ متر نیاز است مثل فونداسیون ، ستون ها و غیره و همچنین قطعات باقی مانده از شاخه های بلند که باید مصرف شوند ناگزیر به وصله کردن آنها هستیم .
اتصال دو آرماتور در ساختمانهای بتن آرمه اغلب به صورت پوششی بوده و با روی هم آوردن دو قطعه انجام می شود .
این نوع اتصال برای آرماتور تا نمره ۳۲ مجاز می باشد و آن بدین طریق است که دو قطعه آرماتور را در کنار هم قرارداده و به وسیله سیم آرماتوربندی به هم متصل می نمایند. طول روی هم آمدن دو قطعه ( وصله ) باید به اندازه قید شده در نقشه باشد و معمولاً ۴۰ برابر قطر میلگرد مصرفی است .
اتصال شبکه میلگرد ستون به ریشه
بعد از اجرای فونداسیون و گذاشتن میلگردهای ریشه اگر بخواهیم میلگردهای ستون را در کنار میلگردهای ریشه قرار دهیم به اندازه کلفتی میلگرد ریشه ، ستون از محور خود منحرف خواهد شد که اگر این انحراف در طبقات بالا تماماً در یک جهت باشد ممکن است ستون طبقه های بالا چندین سانتیمتر تغییر مکان بدهد برای جلوگیری از این
مسئله بهتر است که در آرماتورهای ستون انحنای کوچکی ایجاد نماییم آنگاه نسبت به اتصال شبکه میلگرد ستون به ریشه اقدام کنیم تا ستون در محل محور خود قرار گرفته وکوچکترین انحرافی نداشته باشد این انحنا به اندازه قطر میلگرد ستون میباشد .
قالب بندی
همانطوریکه قبلا توضیح داده شد در کارگاههای ساختمانی بتنی سه کارگاه وجود دارد که هم زمان به کار خود ادامه می دهند از آنجا که بتن قبل از سخت شدن روان می باشد لذا برای شکل دادن به آن احتیاج به قالب داریم. قالبهایی که برای بتن ساخته می شود اغلب چوبی می باشد و برای کارهای سری سازی از قالبهای فلزی نیز استفاده می شود .
قالبها و داربستهای زیر آن علاوه بر شکل دادن به بتن وزن آن رانیز تا زمان سخت شدن تحمل می نمایند . بدین لحاظ اگر در اجرای آن دقت کافی نشود ممکن است در موقع بتن ریزی واژگون شده ، موجب خسارت شود .
انواع قالب
۱- قالب بندی پی ها
در ساختمانهای بزرگ قالب پی ها را با چوب و یا فلز تهیه می نمایند بدین طریق که ارتفاع پی ها را که روی نقشه مشخص می باشد تعیین نموده و با کنار هم قرار دادن تخته ها به همان اندازه و اتصال آنها به یکدیگر به نحوی که به خوبی بتواند وزن بتن و ضربه ها و ارتعاشات بوجود آمده توسط ویبراتور را تحمل نماید ، قالب را می سازند .
قالب ها باید طوری درز بندی شوند که شیره بتن از آنها خارج نشود .
برای اعمال فاصله قالب تا شروع میلگردها ، در فاصله های معین قطعه ای میلگرد به طور حدوداً ۸۰ تا ۱۰۰ سانتیمتر را توسط سیم به شبکه می بندند و سر آن را به اندازه ضخامت بتن بیرون قرار میدهند تا دیواره قالب به آن اتکا کند و این فاصله نیز رعایت شود .
۲-قالب تیرهای اصلی
در اغلب مواردبتن تیرهای اصلی و سقف یکپارچه ریخته می شود و آرماتورهای سقف و تیرهای اصلی به یکدیگر متصل می باشد اگر ضخامت تیرهای اصلی از سقف بیشتر باشد ، این تفاوت ضخامت را از پایین منظور نموده و آنگاه آنرا با سقف کاذب اصلاح می نماید .
اگر ضخامت تیرهای اصلی و سقف مساوی باشد و یا اختلاف ضخامت در بالا منظور شود در نتیجه تیرها فقط احتیاج به کف دارد اما اگر اختلاف ضخامت از پایین منظور شود باید گونه های چپ و راست نیز برای آن در نظر گرفته شود .
ساختن قالب بدین طریق است که پایه هایی با کلاهک به تعداد لازم بین دو ستون قرار داده و کف تیر اصلی را به پهنای تعیین شده در نقشه که از قبل ساخته شده است روی این پایه ها نصب می نمایند و به آن میخ می کنند. تعداد این پایه ها باید آنقدر باشد که به خوبی بتواند وزن آرماتور و بتن و کارگران و وسایل بتن ریزی را تحمل نماید . معمولاً هر قدر تخته قالب بندی نازکتر باشد باید فاصله پایه ها کمتر باشد تا بتواند بارهای وارده را تحمل نماید . درهر حال فاصله این پایه ها نباید از ۸۰ سانتیمتر تجاوز نماید . باید کاملاً دقت شود که کلیه قسمتهای تیر در یک تراز باشد .در قالب بندی تیرهایی که دهانه آنها بیش از ۴ متر است به ازای هر متر طول دهانه ۳ میلیمتر به طرف بالا در وسط دهانه خیز داده می شود از دهانه ده متر به بالا مقدار خیز طبق نقشه اجرایی باید انجام شود .
۴-قالب بندی ستونها
اغلب ستونها به صورت چهار ضلعی ( مربع یا مستطیل ) می باشند گاهی نیز ممکن است معمار ساختمان از نظر زیبایی مقاطع دیگری را از جمله دایره و بیضی نیز پیشنهاد نماید .
برای قالب بندی ستونها با توجه به ابعاد ستون از قطعه قالبهای مناسب فلزی و یا چوبی استفاده کرده و قطعه ها را به هم اتصال می دهند پس از اتصال قالب ها از پشت بندهایی نیز استفاده می شود تا فشار حاصل از بتن توسط قالب ها تحمل شود .
در مورد ستونها معمولا به محض آنکه بتن حالت روانی خود را از دست بدهد و بتواندشکل هندسی خود را حفظ کند قالب آن را باز می کنند و این در حدود ۴۸ ساعت بعد از بتن ریزی می باشد. در موقع باز کردن قالب باید توجه داشت که قالب را با احتیاط طوری جدا نمایند که گوشه های تیز ستون خراب نشود . برای جلوگیری از این کار بهتر است در گوشه های قالب فتیله هایی مثلثی شکل نصب نمایند تا در داخل قالب پخ هایی ایجاد گردد تا بتن ریخته شده در قالب تیز گوشه نبوده و در نتیجه شکننده نباشد .
باید توجه نمود که در موقع نصب ، قالب ستونها باید کاملاً شاقولی نصب شود زیرا اگر ستون کاملاً شاقون نباشد بارهای وارده محوری نبوده و ممانهای محاسبه نشده در آن بوجود آمده و موجب تخریب ساختمان می گردد. صفحات داخل قالب باید کاملاً صاف و بدون ناهمواری باشد تا ابعاد ستون در تمام طول آن یکنواخت باشد .
۵-قالب بندی سقف
در مورد سقفهای بتنی ریخته شده در محل ( دال) و سقفهای تیرچه بلوک برای هر کدام احتیاج به قالب بندی مخصوصی می باشد .
برای سقفهای بتنی که احتیاج به قالب بندی محکم تر دارد معمولاً از به هم میخ کردن تخته ها و تشیکل صفحه ای به ابعاد مورد نیاز استفاده می کنند که این تخته ها را روی داربست های چوبی قرارداده آنگاه شبکه های فلزی را روی آن قرار می دهند و بتن ریزی می نمایند در مورد داربست سقف و تیرهای اصلی در طبقه هم کف که پایه های چوبی روی زمین قرار می گیرد و حتی ممکن است که این پایه ها روی خاک دستی واقع شود، در اثر وزن بتن که به پایه ها منتقل می شود این پایه ها نشست کرده و تیر بتنی و یا سقف از جای خود حرکت نموده و از تراز خارج شده و در نتیجه شکم بر میدارد برای جلوگیری از این مطلب باید حتماً زیر این پایه ها تخته هایی به ضخامت ۴ تا ۵ سانتیمتر و به عرض ۲۰ سانتیمتر و طول ۴ متر قرار داد تا فشار وارده از تیر یا سقف نقطه ای نبوده و به سطح منتقل شده و خطر نشست پایه ها را کمتر بنماید .
برای پایه های داربست بعضی مواقع از لوله های فلزی استفاده می کنند که به وسیله اهرمی بالا و پایین می رود و به آن جک می گویند .
درمورد سقفهای تیرچه بلوک احتیاج به بستن تمام سقف با تخته نیست ، فقط باید کمر تیرچه ها به فاصله های حدوداً ۵/۱ تا ۲ متر بسته شود تا از شکم دادن آنها جلوگیری شود .
باز کردن قالب
اصولا قالب برداری از ساختمان بتنی وقتی باید انجام شود که اجزای بتنی بتوانند وزن خود را تحمل نمایند .
طبق نظر موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران مدت زمانی که باید از اجزای مختلف ساختمان قالب برداری شود به قرار زیر می باشد :
قالب گونه تیرها – دیوار و ستون ( قالب عمودی ) ۲ روز
قالب دال های دو طرفه ۸ روز
قالب دال های یک طرفه و کف تیر ودالهای قارچی و تخت ۱۶ روز
قالب کف تیرهای بزرگ و شاه تیرهای بزرگ ۲۱ روز
پایه های اطمینان پس از برداشتن قالب ۱۴ روز
زمانهای مذکور برای هوای مناسب که درجه حرارت آن از ۵ درجه سانتیگراد کمتر نباشد تعیین شده ، چنانچه پس از ریختن بتن یخبندان شود باید مدت نگهداری قالب را حداقل به اندازه مدت یخبندان اضافه کرد .
قالب برداری باید جزء به جزء انجام شود و ضربه زدن به قالب و برداشتن ناگهانی آن مجاز نیست .
ستون
بعد از بتن ریزی پی قفسه آرماتورهای ستون را که از قبل بافته و آماده شده است به آرماتورهای ریشه متصل می نمایند در مواردی نیز ستون را از قبل نبافته و با قرار دادن خاموتها و میلگردها از روی میلگردهای ریشه آن را می بافند .
این کار باید حداقل ۳-۴ روز بعد از بتن ریزی پی انجام شود زیرا در غیر این صورت با توجه به اینکه بتن پی هنوز سخت نشده است در اثر لنگر آرماتورهای ستون ، میلگردهای ریشه از جای خود تکان خورده و پی متلاشی می شود .
بعد از بستن آرماتورهای ستون برای تثبیت موقعیت هر ستون ابعاد آن را به وسیله تیرهای چوبی در پای ستون مشخص می نمایند . آنگاه قالب های فلزی یا چوبی راکه از قبل آماده نموده اند در اطراف ستون قرار داده و آن را شاقول کرده و به وسیله چهار عدد تیر در جای خود محکم می کنند بهتر است پای تیرها را در روی زمین توسط گچ ثابت کنیم هیچگاه نباید برای تکیه گاه این تیرها از ستونهای بتنی دیگر که تازه ریخته شده است استفاده نمود .بعد از تثبیت کامل موقعیت ستون ،اقدام به بتن ریزی می نمایند اگر ارتفاع ستون زیاد باشد پرتاب بتن از بالا و سقوط آن به ته قالب موجب جدا شدن دانه ها از یکدیگر می شود که این خود موجب ضعف قطعه بتنی می شود در این موارد به طرق مختلف مثلاً ایجاد سطح شیبدار بتن را به ته قالب منتقل کرد .
به تدریج که قالب را پر می نمایند باید دقت نمود که بتن تمام زوایای قالب را پر نماید تابعد از قالب برداری بتن ریخته شده کرمو نباشد. برای این کار میتوان توسط ویبراتور و ایجاد ارتعاش فضاهای خالی را پر نمود .
با توجه به اینکه قسمت فوقانی آرماتورهای ستون آزاد می باشد ، در موقع بتن ریزی باید توجه نمود که میلگردها از محور اصلی خود خارج نشوند و همچنین شبکه در وسط قالب قرار گیرد تا ورقه نازکی از بتن روی تمام آرماتورها را به طور یکنواخت بپوشاند .حداکثر فاصله آرماتورهای طولی از هم ۳۵ سانتیمتر و حداقل فاصله آنها از هم ۵ سانتیمتر است. آرماتورهای طولی ستونها باید طوری انتخاب شود که در ارتفاع یک طبقه احتیاج به وصله نداشته باشد . اگر در ساختمانهای چند طبقه ابعاد ستون فوقانی کاهش می یابد آرماتورها باید خم شده و به صورت مایل به ستون بالایی متصل گردد . جزئیات نوع و محل خم با توجه به نقشه های اجرایی انجام می شود اگر ستون اجرا شده به هر دلیل با استانداردهای موجود مطابق نباشد باید آن را تخریب کرد و دوباره اقدام به اجرای صحیح آن کرد .
دیوار برشی
دیوار برشی دیواری است که از بتن مسلح ساخته می شود و جهت مقابله در برابر بارهای جانبی ( ناشی از باد و زلزله ) در ساختمانهای بتنی از آن استفاده می شود
دیوار برشی همان نقشی را به عهده دارد که بادبندها در سازه های فلزی اعمال می کنند . دیوار برشی شامل دو سری شبکه میلگرد به صورت آرماتورهای افقی و عمودی است که قطر میلگردها و فاصله آنها از هم توسط محاسبه تعیین می شود این شبکه ها پس از قالب بندی توسط بتن پوشیده میشوند .
میلگردهای عمودی به میلگردهای ریشه ای که از سقف به اندازه طول وصله خارج شده اند وصل می شوند، میلگردهای افقی نیز در صورت وجود ستون در دو انتهای دیوار ، در آنها مهار می شوند. محل برخورد میلگردهای افقی و عمودی با سیم آرماتوربندی بسته می شود .اگر دیوار برشی دارای بازشو باشد باید در محل قطع میلگردها آنها را خم نود درجه کرده و همچنین در اطراف باز شوها و میان دو شبکه ، میلگردهای ضربدری قرار داده شود. دو انتهای میلگردهای ضربدری که در عکس نیز مشخص است در ستونهای اطراف مهار می شوند. پس از آرماتوربندی اقدام به قالب بندی و نصب داربست می شود قالب بندی باید به گونه ای باشد که شبکه میلگردها را در برگرفته و فاصله لازم جهت پوسته بتنی روی آرماتورها نیز حفظ شود .معمولاً دیوار برشی را به همراه ستونهای دو طرف آن قالب بندی و بتن ریزی می کنند. قالبها برای تحمل وزن بتن و فشار حاصل از ویبره شدن آن از داربست ها کمک می گیرند پس از قالب بندی باید از شاقول بودن دیوار و مهار بودن شبکه میلگردها طبق نقشه های اجرایی مطمئن شویم .پس از آن اقدام به بتن ریزی می کنیم قبل از بتن ریزی و حین بستن قالبها باید آنها را به روغن آغشته کرد تا هنگام باز کردن قالب ها دچار مشکل نشویم .پس از هر مرحله بتن ریزی ، تراکم لازم توسط ویبره کردن بتن حاصل می شود اگر ارتفاع خیلی زیاد باشد قالب بندی کامل انجام نمی شود. بتن ریزی در چند مرحله انجام می گیرد و پس از هر مرحله قالب های قسمت بعد بسته و به این ترتیب کل دیوار بتن ریزی میشود. پس از سخت شدن بتن و باز کردن قالبها باید مانند دیگر موارد ، بتن مرطوب نگه داشته شود تا به مقاومت نهایی خود برسد . دیوار برشی را با آب پاشی و یا پیچیدن گونی خیس به دور آن مرطوب نگه می دارند .
تیر
تیرها قسمتی از ساختمان بتنی هستندکه بار سقف را به ستون منتقل می نماید .بعد از اتمام بتن ریزی کلیه ستونها و قالب برداری از آنها اقدام به قالب بندی تیرهای اصلی می کنند در ساختمانهایی که سقف آن تیرچه بلوک بوده و یا دال بتنی ریخته شده در محل باشد ، معمولا سقف و تیر را یکپارچه بتن ریزی می نمایند .تیرهای بتنی اغلب با مقطع مربع و یا مستطیل می باشد و گاه نیز از تیر T شکل هم استفاده می شود گذاشتن یک ردیف آرماتور طولی در بالا و یک ردیف آرماتور طولی در پایین اجباری بوده که حداقل قطر این آرماتورها ۱۰ میلیمتر می باشد و باید به وسیله خاموت به یکدیگر بسته شوند . کلیه قفسه میگلردهای تیر باید چند سانتیمتر از سطح قالب بالاتر قرار گیرد تا کلیه میگلردها در بتن غرق شود. برای این کار معمولا قطعات بتنی که به آن لقمه نیز می گویند زیر قفسه قرار میدهند. استفاده از خاموت در تمام شرایط مجاز است و باید انتهای آن به خم غیر نود درجه ختم شده و حتی المقدور در منطقه فشاری بتن مهار گردد .
سقف های تیرچه بلوک
سقف هایی که در این پروژه اجرا می شوند از نوع سقف تیرچه بلوک می باشند .حال اجزای تشکیل دهنده سقف تیرچه بلوک را به طور مجزا شرح می دهیم .
تیرچه
تیرچه های مصرفی در پروژه از نوع تیرچه های بتنی می باشد که به وسیله خرپا مسلح می شوند .
خرپای تیرچه از سه قسمت تشکیل می شود
۱-میلگردهای کف خرپا که تعداد وقطر آن طبق محاسبه بدست می آید. ممانهای مثبت تیرچه به وسیله همین میلگردها تحمل می شود این میگلردها معمولا از نمره ۸ تا ۱۰ هستند که دو شاخه در طول تیرچه می باشد اگر برای تحمل ممانهای مثبت بیش از این مقدار احتیاج باشد از میگلردهای تقویتی استفاده می کنند و به آن اضافه می کنند
۲-میلگردهای فوقانی خرپا که داخل بتن سقف و میلگردهای حرارتی قرار می گیرند .
۳-میلگرد مهاری خرپا است که میلگردهای کف را به میلگرد فوقانی متصل می نماید .
پس از آماده شدن خرپای تیرچه آنها را در قالبهای فلزی قرار داده که این قالبها قبلاً توسط روغن چرب شده اند تا بتن تیرچه به قالب نچسبد .
آنگاه بتنی با عیار ۴۰۰ یا ۴۵۰ کیلوگرم بر متر مکعب سیمان و مصالح سنگی ریزدانه تهیه نموده و قالب را که در حدود ده سانتیمتر پهنا و ۴ سانتیمتر ارتفاع دارد از این بتن پر کرده و پس از سخت شدن بتن، آن را از قالب جدا کرده و چند روزی در حوضچه های آب قرار داده ، آنگاه مورد استفاده قرار می گیرند .
برخی از تیرچه های مورد استفاده پیش تنیده می باشند میلگردهای تحتانی این نوع تیرچه ها را قبل از بتن ریزی با روش خاص کشیده و آنگاه بتن ریزی می نمایند و تا سخت شدن کامل بتن آن را در حال کشش نگاه میدارند .
اگر برای پوشش تیر یا سقف در ساختمانی از سقف کاذب استفاده می شود باید در موقع آرماتوربندی و قبل از بتن ریزی میلگردهایی پیش بینی نموده تا بعداً سقف کاذب را به آنها متصل نماییم. زخمی کردن بتن روی تیر و یا تیرچه برای جوش دادن میگلردهای سقف کاذب به هیچ وجه مجاز نمی باشد .
فاصله اولین خاموت از بر تکیه گاه نباید از ۵ سانتیمتر کمتر و از S/2 بیشتر باشد . در موقع بتن ریزی تیرها باید توجه نمود که بتن در زیر شبکه رفته و کلیه میگلردهای طولی و عرضی را بپوشاند این کار با ویبره کردن بتن و کوبیدن آن میسر است چنانچه بعد از قالب برداری مشاهده نمودیم که بعضی از نقاط میگلردهای طولی وعرضی به عللی توسط بتن پوشیده نشده است باید این نقاط را به وسیله ملات ماسه سیمان بپوشانیم از پوشاندن نقاط مذکور به وسیله گچ یا گچ و خاک باید خودداری شود .
قبل از بستن صفحه قالب زیر تیرهای اصلی باید ارتفاعات کلیه ستونها اندازه گرفته شود و اگر اتفاقاً یک یا چند ستون بلندتر باشد باید این بلندی اصلاح شده و بعد بتن ریزی اصلی شروع شود زیرا این بلندی در داخل تیر واقع شده و از یک پارچه بودن بتن تیر جلوگیری کرده ، موجب ضعف تیر خواهد شد .
در پانل هایی که دهانه آنها عریض است و بار وارده به سقف زیاد می باشد از تیرچه دوبل نیز استفاده می کنند .
۱-بلوک
بلوک های مرد استفاده در این پروژه از نوع یونولیت می باشد
بلوک ها هیچگونه باری را تحمل نمی کنند و فقط به عنوان قالب مورد استفاده قرار می گیرند ابعاد آنها معمولا به عرض ۴۰ سانتیمتر و ارتفاع آن که تابع ضخامت سقف و بار آن بوده ۲۰ تا ۲۵ سانتیمتر می باشد بلوک ها دارای لبه ای هستند که به وسیله آن بر روی تیرچه قرار می گیرند .
۲- میلگردهای ممان منفی
چون تکیه گاه تیرچه ها گیردار فرض می شود . در محل تکیه گاه ممانی ایجاد می شود پس اگر دو عدد تیرچه به یک تیر ختم شوند باید میلگردهایی طرح کرد که این ممان را تحمل کنند .در آخرین دهانه که تیرچه به یک تیر ختم می گردد نیز میلگردی به صورت گونیا خم کرده و قسمت کوتاه آن را داخل آهنهای تیر قرار داده و توسط سیم آن را مهار می کنند این قطعات را میلگرد ممان منفی گویند .
۳- میلگرد حرارتی
بعد از اتمام سقف و گذاشتن آهنها، یک سری میلگرد ساده در جهت عمود بر میلگردهای بالای تیرچه به فاصله تقریبی ۲۵ تا ۴۰ سانتیمتر قرار میدهند که قطر آنها توسط محاسبه تعیین می شود . این میلگردها با سیم آرماتوربندی به میلگردهای تیرچه بسته می شوند .وظیفه این میلگردها توزیع بار و جلوگیری از ترک خوردن بتن سقف در اثر تغییر حجم بتن ناشی از تغییر درجه حرارت می باشد .
۴- کلاف عرضی
ازدهانه ۲/۴ متر به بالا در وسط دهانه بین بلوک ها (عمود بر جهت تیرچه ) به فاصله حدوداً ده سانتیمتر را خالی گذاشته زیرا این فضای خالی را تخته ای به عنوان قالب قرار می دهند . درون آن حداقل دو میلگرد نمره ده در بالا و پایین قرار داده که میلگرد بالا را به میلگردهای بالایی تیرچه می بندند و میلگرد پایین را به خرپای تیرچه وصل می کنند سپس این فضا را به وسیله بتن پر می کنند این کلاف در مقابل ممانهای وسط تیرچه مقاومت خواهد نمود .برای دهانه های بیش از شش متر دو عدد کلاف با فاصله های مساوی در نظر می گیرند .
مراحل اجرای سقف تیرچه بلوک :
بعد از ایجاد تکیه گاههای موقت تیرچه ها را روی تیرهای اصلی قرار میدهند. کمر تیرچه را به فاصله های حداکثر تا ۵/۱ متر بوسیله تیرهای چوبی نگاه می دارند تا از شکم دادن آن جلوگیری به عمل آورند تیرچه ها به فاصله تقریبی ۴۰ سانتیمتر از همدیگر قرار می گیرند و بعد از گذاشتن هر تیرچه فاصله آن را تاتیرچه بعدی به وسیله گذاشتن یک عدد بلوک در ابتدا و یک عدد در انتهای آن تنظیم می نمایند .
در محل اتصال تیرچه به تیر اصلی باید میلگردهای تیرچه لخت شده و در حدود ۱۵ سانتیمتر داخل آرماتورهای تیر اصلی قرار گیرند که بعداً این قسمت به وسیله بتن سقف پوشیده میشود. برای عبور کانالهای تاسیساتی یاید حتی الامکان سعی شود که عرض کانالها از یک بلوک تجاوز نکند. بعد از بلوک چنینی باید میلگردهای ممان منفی گذاشته شده و دقت شود که تیرچه های دو طرف یک پل حتما مقابل هم قرار گیرند تا بستن میلگردهای ممان منفی به سهولت امکان پذیر باشد .
در مواردی که احتیاج به کنسول می باشد ، سعی شود که طول آن بیش از ۴/۱ دهانه سقف مجاور آن نباشد و بار آن و قطر میلگرد ممان منفی حتماً به وسیله محاسبه تعیین شود زیرا کلیه بار این قسمت از سقف به وسیله همین میلگردهای ممان منفی تامین می گردد .
بعد از کارگذاشتن میلگردهای ممان منفی می باید میلگردهای حرارتی کار گذاشته شود و بعد از آن دور سقف را قالب بندی کرده و اقدام به بتن ریزی می نمایند حداقل ارتفاع بتن روی بلوک ۵ سانتیمتر است باید توجه داشت که قبل از بتن ریزی بلوک ها را آب پاشی کرد تا سیراب شده و آب بتن را نمکد چون در غیر این صورت موجب فساد بتن می شود .
دیوار چینی
در ساختمان های اسکلت فلزی و بتنی بار از طریق تیرها و ستون ها به پی منتقل می شود و دیوارها نقشی در انتقال بار ندارند .در این ساختمان ها برای جداسازی فضاها از دیوارهای تغیه ای ده یا ۲۰ سانتیمتری (پارتیشن ) استفاده می شود پس از اجرای تیر ، ستون و سقف ، محل دقیق دیوارهای تیغه ای تعیین شده و جهت تفکیک فضاهای مختلف اقدام به دیوار چینی میکنند .پس از تعیین محل دیوارها ردیف اول دیوار چیده میشود به این صورت که ملات ماسه سیمان را در محل ریخته توسط ماله یا کمچه آن را صاف کرده و آجرها را به ترتیب روی آن قرار میدهند سپس برای اینکه حین افزایش ارتفاع ، دیوار شاقول باشد ، بسته به طول دیوار در محلهای لازم شمشه را تراز و شاقول کرده و پای آن را به وسیله ملات گچ ثابت می کنیم . بین دو شمشه را نخ بسته و ادامه دیوار چینی را انجام می دهیم باید دقت شودکه لبه آجر با نخ بین دو شمشه در یک راستا باشند آجرها جلو و یا عقب تراز نخ قرار نگیرند .دیوار چینی به این ترتیب انجام می شود که پس از ریختن ملات ماسه سیمان و صاف کردن آن به ضخامت حدوداً دو سانتیمتر ، آجرها را روی آن قرار داده و سپس اقدام به اجرای ردیف بعد می کنیم .
باید نکاتی در حین اجرا رعایت شود تا دیوار چینی استاندارد اجرا شود .
۱-قبل از شروع کار آجرها را خیس کرده ( زنجاب ) چون در غیر این صورت آجر آب ملات رامکیده و باعث سست شدن دیوار می شود
۲-ضخامت ملات ماسه سیمان در هر ردیف از دو سانتیمتر تجاوز نکند و این ضخامت در طول دیوار یکسان باشد .
۳-درزهای قائم در یک راستا نباشند و دیوار چینی به گونه ای باشد که درزهای قائم بین دو آجر در هر ردیف ، وسط آجر ردیف زیر خود باشد .
۱-استفاده از ملات فاسد وغیر استاندارد موجب ضعف دیوار خواهد شد
۲-حتی المقدور سعی شود که دیوار نیمه کاره رها نشود و دیوارها به صورت یکپارچه تا انتها اجرا شوند
۳-از دیوار چینی در هوای خیلی سرد امتناع شود چون موجب یخ زدگی ملات می شود پس از اجرای دیوار چینی ، به مدت چند روز آن را مرطوب نگه داشته تا به استحکام قابل قبول برسد
۴-رعایت دیگر نکاتی که بسته به شرایط مکانی و نوع آب و هوا حین اجرا به چشم میخورد .
راه پله
در این پروژه راه پله ها به صورت دال بتنی اجرا شده اند
حین اجرای سقف و قبل از بتن ریزی آرماتورهای محاسبه شده جهت دال راه پله رادر سقف مهار می کنیم و به اندازه وصله موجود در نقشه ها ، در دهانه راه پله بیرون قرار می دهیم .
پس از بتن ریزی و اجرای کامل سقف ، تیر و ستونهای طبقه بعد اجرا شده تیرچه و بلوکهای سقف بعد را نیز در پانل ها قرار میدهیم .
برای شمشیری بین دو سقف از دو سری شبکه میلگردهای عمودی و افقی در بالا و پایین ضخامت دال استفاده می شود این میلگردها که توسط محاسب تعیین شده اند به اندازه ای که در نقشه های اجرایی قید شده بریده می شوند و میلگردهای افقی و عمودی به فاصله های معین از هم قرار گرفته و توسط سیم آرماتوربندی ثابت می شوند میلگردهای طولی در انتهای راه پله در بتن سقف مهار می شوند پس از اجرای آرماتورهای راه پله قالبهای چوبی را چرب کرده در زیر دال قرار می دهند .
اطراف آزاد دال را نیز قالب می بندند . ضخامتی از بتن که به عنوان پوسته در زیر دال آرماتورها را می پوشاند با گذاشتن لقمه های بتنی میان شبکه تحتانی و قالب تامین می شود .
پس از آرماتوربندی و قالب بندی و همچنین گذاشتن پایه های چوبی در زیر قالبها و اجرای داربست ، اقدام به بتن ریزی دال راه پله می نماییم باید توجه داشت تمام نکات مربوط به بتن ریزی در این مورد نیز رعایت شود.
