250 اصطلاح پرکاربرد در معماری 1399

در طراحی ،نظارت و اجرای گرایش معماری اصلاحاتی وجود دارد که استفاده از آن ها می تواند در زمان انجام کار کمک شایانی کند.

قسمت دوم

دیوار حائل

دیواری که به منظور پایداری در مقابل فشار جانبی خاک مورد استفاده قرار می گیرد.

راهرو

وسیله‌ای ارتباطی بین ورودی و خروجی دو فضا یا ساختمان است.

سازه

مجموعه‌ای از عضو های تشکیل دهنده ساختمان مانند پی، ستون و… که برای انتقال نیروهای گوناگون به زمین ایجاد می شوند.

توجیه نقشه

تطبق دادن شمال جغرافیایی نقشه با شمال جغرافیایی محل.

بولت

وسیله‌ای که وظیفه اتصال بین صفحه کف ستون با بتن را دارد.

قید موازی

قطعه‌ای فلزی که از تسمه ۱ میلیمتر برای وصله دو IPE مورد استفاده قرا می گیرد.

شاه تیر

عضوهای فلزی افقی اصلی هستند.

تیر لانه زنبوری

تیرآهن‌هایی که از وسط جان به شکل لانه زنبوری جهت مقابله با خیز تیر رش و ساخته می شوند.

نشیمن تیر

برای اتصال تیر به ستون مورد استفاده قرار می گیرد.

لچکر

ورق‌های ذوزنقه‌ای که برای اتصال تیر و ستون دور نبشی نشیمن مورد استفاده قرار می گیرد.

بالکن

به پیش آمدگی سقف از دیوار اصلی بالکن یا کنسول می گویند.

بادبند

عضوهایی در ساختمان‌های فلزی بین داهانه های ستون ها جهت مقابله با نیروی جانبی به شکل ضربدری یا…. تعبیه می‌شود.‌

ورق روسری

ورق فلزی که از اتصال خرپا روی تیربه وجود می آید.

درز انقطاع

برای جلوگیری از خطرات ناشی از ضربه‌ی زلزله و … در بین دو ساختمان تعبیه می گردد.

درز انبساط

برای مقابله با انقباض و انبساط در بین دو ساختمان تعبیه می گردد.

جوشکاری

وسیله اتصال آهن آلات با حرارت دادن فلزات توسط دستگاه های مخصوص جوشکاری نامیده می شود.

جوش گوشه

از انواع جوش که در گوشه یا زاویه ۱۱ درجه صورت می گیرد.

بندی

خرده های آجر به ضخامت و ابعاد یک بند انگشت را می نامند.

پولی

خرده های آجر به ضخامت و ابعاد یک سکه که در طاق ضربی به کار گرفته می شد.

تیشه

وسیله‌ای برای تخریب‌های سبک در فضاهای کوچک و ساختمان.

کمچه گرد

برای پهن کردن ملات روی دیوار برای آجرکاری و فرش کف.

کمچه چهار گوش

وسیله‌ای برای سیمان کاری و انجام پلاستر.

پلاستر

به اندود ملات ماسه سیمان به ضخامت ۱ سانتیمتر می گویند.

نرمه کشی

لایه ای نازک از ملات ماسه سیمان یا پودر سنگ و سیمان به ضخامت پنج میلیمتر را می گویند.

تگری

اندود ملات ماسه سیمان و پاشیدن آن با استفاده از دستگاه مخصوص.

بندکشی

پُر کردن درز بین کاشی، آجر و… با استفاده از ملات های مخصوص.

شلنگ تراز

وسیله‌ای برای اصلاح و قرار دادن دو نقطه با فاصله نسبتاً زیاد.

تخته ماله

وسیله‌ای برای پهن کرن ملات با ظرافت بسیار کم در صنعت ساختمان.

فرغون

وسیله‌ای محرک برای حمل مصالح و…..

آبچک

مقدار بیرون زدگی برای ریزش آب که زیر سنگ زده می‌شود.

دو طاقه 

سقف کاذب که در فاصله ۱۱ سانتیمتری از سقف اصلی زده شود.

داکت

فضای خالی مکعبی شکل برای عبور دادن و مخفی کردن لوله‌های تأسیساتی و….

خرپشته

اتاقک بالایی پله که محل دسترسی به بام است.

کانال کولر

مسیری برای هدایت باد کولر به محیط فضا.

زیر بنا

سطح کلی مساحت و فضایی که سقف دارد.

سیم گچ

از اختلاط ملات های گچ و سیمان بدست می آید.

ملات باتارد

از اختلاط ملات ماسه، سیمان و آهک بدست می آید.

ملات ساروج

از اختلاط ملات ماسه، سیمان، تخم مرغ و سیفال ریز بدست می آبد.

مسنی

به ارتفاع طبقه همکف از کف کوچه با خیابان می گویند.

ستون فلزی

تیرآهنی که وظیفه انتقال بار سقف طبقات بالا به فوندانسیون را دارد.

رگلاژ سطح

به آب پاشی و پوشیدن خاک روی سطح مختلف رگلاز سطح می گویند.

میلگرد یکسر گونیا

میلگردی که یک سر آن زاویه ۱۱ درجه را تشکیل می دهد.

رکابی

میلگردی که آن را شکل داده اند.

قلاب

برای مهار کردن دو میلگرد از قلاب استفاده می شود.

رامکا

بتنی که برای نگه داشتن قالب‌ها می‌ریزند.

قالب بنایی

قالبی که برای کارهای کوچک از آجر و گِل ساخته شده است.

چاله آسانسور

چاله‌ای برای قرارگیری کابین آسانسور که ارتفاع آن ۱/۵ متر پایین تر از تراز کف ساختمان است.

تفنگ هیلتی

وسیله‌ای برای پرچ که فشنگ مخصوص دارد در ساختمان به کار گرفته می شود .

اسپیسر

قطعات پلاستیکی یا بتنی که برای جلوگیری از چسبیدن میلگرد به قالب ها از آن استفاده می شود.

چاه جذبی

چاهی که برای دفع فاضلاب های سطحی می کنند.

چاه اِرت

بعد از کَندن و قراردادن میله مسی در پی ساختمان قرار می دهند که به عنوان انتقال دهنده برق کاربرد دارد.

گَوَل

برای جلوگیری از ریزش انباره چاه داخل آن را گول طراحی می کنند.

بستر جذبی

فضا یا دستگاهی که آب فاضلاب غیر مفید را به آب مفید جهت مصرف غیر آشامیدنی تبدیل می کند.

بِیس پِلِیت

صفحه ای که برای قرارگیری ستون بر روی فوندانسیون روی پی طراحی می شود.

دستک

در ساختمان فلزی عضوی که برای تحمل نیروی پیش آمدگی ها طراحی می شود، دستک می نامند.

فارسی بُر

برش قطعات و…. بصورت ۰۵ درجه را فارسی بر می گویند.

بار زنده

به بارهای دائمی یا موقت که در حال جریان در ساختمان هستند بار زنده می نامند.

بار مُرده

بار های ثابت ساختمان و اشیاء را بار مرده می نامند.

سیفون

وسیله‌ای که به منظور جلوگیری از ورود بو در سرویس بهداشتی و تخلیه آن به داخل ساختمان تعبیه شه است.

ورق آکوستیک

ورق هایی از جنس عایق بندی صدا که در ساختمان کاربرد دارند.

رومی

محلی در آن سقف‌ها هلالی بصورت نیم دایره دارند.

تأسیسات مکانیکی

به مجموعه عملیات لوله کشی آب، گاز و فاضلاب در صنعت ساختمان تاسیسات مکانیکی می گویند.

تِراس

فضایی بیرون زده از ساختمان که با عرض حداکثر۱/۵ متر است.

چینه

دیواری که با ملات گِل رس بصورت لایه‌ لایه ساخته می شود.

دالان

به فضای ورودی اصلی ساختمان‌های قدیمی دالان می گویند.

صفه

به قسمت پذیرایی در ساختمان‌های قدیمی صفه می گویند.

کنجی

اتاق قسمت انتهای ساختمان‌های قدیمی که ارتفاع آن حداکثر دو متر بوده است.

ساباط

به قسمت هایی از فضای گذر که بخشی از خانه ها بر روی آن می ساختند ساباط می گویند.

هرزاب

به محل جمع آوری آب‌های سطحی در کوچه و خیابان های قدیمی هرزاب می گویند.

منار

بناهای استوانه‌ای شکل به ارتفاع حداقل ۲۰ متر که جهت نشان دادن مساجد، مسیر و.. ساخته می شدند.

جزوَل

ابرو های گِلی که آب‌های قنات بر روی سطح زمین در آن عبور می‌کردند.

گُنبد

اطاقکی چهار ضلعی با سقف هلال در خانه های صحرایی.

خاکریز

به قسمتی که در آن خاک ها را جمع کرده برای جلوگیری از ورود سیل به قسمت های مختلف.

شیشه خور

به قسمتی از در که شیشه در آن قرار گرفته و ثابت می شود شیشه خور می گویند.

شومینه

وسیله‌ای تزئینی که به منظور گرم کردن واحد های ساختمان از آن استفاده می کنند.

توفال

تخته‌ی باریک و نازک که به زیر تیرهای سقف باربر نصب می شود.

آستر

لایه اول و نسبتاً نازک که با یکی از انواع ملات‌ها اجرا می شود.

رویه

لایه‌ای که روی لایه آستر با انواع ملات های نرم پوشانده می شود.

پُله 

فضایی در زیر دیوارکه آب از آن عبور می‌کند.

پشته

به انبارهای چاه جذبی پشته می گویند.

یخچال گِلی: 

سازه‌ای به شکل مخروط که داخل آن گود می باشد که در قدیم به جای یخچال از آن ها بهره می بردند.

تقه

به سکوهایی که در قدیم در جلوی خانه‌ها می ساختند می گویند.

روشویی

به قسمتی که دست و صورت را در آنجا می‌شویند.

بادگیر

سازه‌ای چهار ضلعی به شکل مربع یا مستطیل که ارتفاع آن از بالاترین قسمت ساختمان هم بیشتربوده و به آب انبار ها متصل بوده و برای خنک کردن ساختمانهای قدیمی ساخته می شد.

صحن

به حیاط خانه در قدیم صحن گفته می شد.

نورگیر

محلی که برای تامین نور در ساختمان ایجاد می شد.

گونه دودکش

دیوارهای اطراف دودکش که آن را از فضای خارج متمایز می‌سازد.

کاشی

نوع پوشش جهت نمای خارجی یا داخلی است که مقاومت کمی در برابر سایش داشته است.

سنگ پلاک

به سنگ های برش خورده‌ای که با سطح صیقلی در نما بهره گرفته می شند، سنگ پلاک می گویند.

اندود لیس‌های

از انواع اندود که برای زیرسازی عایق‌های رطوبتی مانند قیرگونی و بدنه حوض کاربرد دارد.

اندود تخته ماله‌ای

از انواع اندود که در نمای ساختمان، سقف، دیواره آبریزگاه مانند سقف حمام مورد استفاده قرار می گرفته است.

اندود شسته

از انواع اندود که در نمای ساختمان کاربرد داشته و با توجه به مواد مصرفی رنگ‌های متنوع و زیبایی به ساختمان خواهد داد.

اندود موزائیکی

سنگ موزائیک نمره بندی شده را از هر رنگ که لازم باشد به هم، به نسبت دلخواه مخلوط می‌کنند.

اندود تگرگی

از انواع اندود که برای روکاری آن می‌توان با سنگ ریز و درشت نماسازی کرد.

اندود اشکی

از انواع اندود که متشکل از پودر، خاک سنگ، سیمان سفید یا سیمان رنگی که با آب مخلوط شده و ملات نرمی را ایجاد می کند.

داربست فلزی

برای دسترسی به ارتفاعات مختلف برای اجرای نما و.. از آن استفاده می‌شود.

فوندانسیون

به قسمتی از سازه که نیروها را از ستون به زمین منتقل می کند فونداسیون می گویند.

اسکوپ

به بست هایی از جنس فلزی که برای نگه داری سنگ پلاک از آن بهره می برند.

قطعه زمین

زمینی بایر که یک سند مالکیت داشته و با خیابان یا معبر تفکیک نشده است.

ساختمان

هر فضایی که به صورت سرپوشیده بوده و برای مسکن و زندگی و یا فعالیت انسان و نگهداری حیوانات، کالا، ماشین آلات و… ساخته می شود.

واحد مسکونی

یک یا چند فضای سرپوشیده که با یکدیگر در ارتباطند و در عین حال یک واحد مجزای مستقل و دائمی برای خانواده یا تجهیزات لازم برای افراد از نقطه نظر خوابیدن و غذاخوردن و… ایجاد کند.

سطح ناخالص طبقات

مجموع مساحت طبقات ساختمان با احتساب دیوارهای خارجی.

ضریب سطح طبقات

 مجموع سطح ناخالص طبقات ساختمان به سطح کل زمین.

عمران

به کلیه فعالیت های ساخت و ساز اطلاق می گردد.

اضافات

هر نوع اقدامی که سطح ناخالص طبقات را اضافه نماید اعم از این که اضافات در داخل ساختمان صورت گیرد و یا در مجاورت آن یا در ارتباط با آن در قطعه زمین مربوط به ساختمان.

بَرِ اصلاحی

آن قسمتی از قطعه زمین که مشرف به گذر بوده و از قسمت عمق لازم به عقب نشینی است.

بَر

قسمتی از زمین که مشرف به گذر بوده است.

تفکیک

تبدیل و جدا سازی یک قطعه زمین واحد به چند قطعه دیگر را تفکیک زمین می نامند.

افراز

جدا کردن قسمت های مشاع برای عر واحد یا ملک.

پارکینگ ساختمان

فضای لازم برای توقف خودرو که براساس ضوابط و دستورالعمل های مصوب با توجه به نوع استفاده تعیین می گردد.

پروانه ساختمان

مجوز صادره از سوی شهرداری به جهت ساخت،تعمیر، بازسازی و….

پوستۀ طرح

حد گذر و یا کاربری‌های خاص که در تعیین بر و کف ملاک عمل هستند.

پَخ

ماننده قاعدۀ مثلث متساوی الاضلاعی می باشد که دو ضلع آن از دو گذر و طول آن در دستور نقشه قید شده، تشکیل شده است.

ارتفاع ساختمان

فاصله از کف گذر تا اخرین سطح بام.

تراکم ساختمانی

نسبت سطح زیر بنای ساختمان تقسیم بر کل مساحت زمین پلاک.

تراکم خالص مسکونی

نسبت تعداد جمعیت در یک منطقه به مساحت اراضی مسکونی آن منطقه.

تراکم ناخالص مسکونی

نسبت تعداد جمعیت یک منطقه به مساحت کل زمین آن منطقه.

تعمیرات اساسی

هرگونه تغییری که به تعویض سقف یا ستون‌ها منجرب شود.

سطوح اشغال ساختمان

مساحتی از یک زمین که توسط ساختمان یا بنائی اشتفاده شده باشد.

طرح تفضیلی

طرحی که براساس دستورالعمل ها و ضوابط کلی طرح جامع شهری،کاربری اراضی شهر در سطح و نواحی مختلف شهر و موقعیت و مساحت هر یک از آنها و وضعیت دقیق و تفصیلی شبکه عبور و مرور، میزان تراکم جمعیت و تراکم ساختمانی در واحدهای شهری و حق تقدم مربوطه به مناطقب هسازی، نوسازی، توسعه و حل مشکلات شهری و موقعیت کلیه عوامل مختلف در آن طرح پیش بینی و نقشه‌ها و مشخصات مربوطه به مالکیت براساس مدارک ثبتی تهیه و تنظیم شده باشد.

مقیاس

به میزان، تناسب، مقیاس نقشه، نسبت اندازه‌های ترسیم شده به اندازه‌های واقعی را مقیاس می نامند.

پایان ساختمان

گواهی شهرداری مبنی بر انجام و اتمام ساختمان که منطبق با پروانه صادره از نظر اصول فنی، بهداشتی، ایمنی و سایر نظامات ضروری در ساختمان است.

آجر رسی

متشکل از سیلیکات‌های آلومینیم به شکل مکعب مستطیل که در قطعات نازک به جهت استفاده درتیغه مورد استفاده قرار می گیرد.

بیشتر بدانیم:

1. فرم ها و چک لیست های ضروری برای مهندسین ناظر، طراح و مجری
2. محاسبات سرانگشتی ویژه مهندسین عمران
3. مشاوره مهندس ناظر
4. 250 اصطلاح پرکاربرد در معماری 1399
5. تعهدات و تخلفات عمدی و غیر عمدی مهندس ناظر و مسئولیت مدنی ناشی از آنها(حقوق مهندسی)
6. تبصره ۷ ماده ۱۰۰ شهرداری
7. آنچه درباره حقوق مهندسی نمی دانید!! مسئولیت مهندسان