60 ماده نحوه طراحي،ساخت و نصب تابلوی علائم و اتيكت های ايمنی1399

قسمت دوم

• ماده 21

در نصب تابلوها جهت اتصال آن ها به پایه باید از بست های مخصوص به همراه پیچ و مهره‌های گالوانیزه مربوطه استفاده نمود که سرو ته پیچ و مهره‌ها و یا سایر وسایل و ادوات مخصوص محکم کردن این تابلوها، بایستی به نحوی جایگذاری شوند که ایجاد خطر نکنند.

• ماده22

حد زیرین ارتفاع تابلوهای علائم ایمنی که ممکن است از زیر آنها عبور و مرور افراد صورت گیرد نباید کمتر 2/1 متر از سطح زمین باشد، مگر در موارد خاصی که بسته به شرایط و به تشخیص مسئول ایمنی کارگاه بتوان ارتفاع کمتری برای آن در نظرگرفت، لیکن ارتفاع کمتر نباید باعث ایجاد مخاطره برای افراد شود.

• ماده23

کلیه تابلوهای علائم ایمنی باید در محلی نصب شوند که در هر موقع از شبانه‌ روز برای کارگران و افراد در معرض خطر، به سهولت قابل دید باشند.

تبصره1ـ تابلوهای علائم ایمنی برحسب شرایط و با توجه به نوع کاربرد و محل نصب آن باید روز رنگ، شبرنگ و یا ساخته شده از مواد بازتابنده نور بوده و یا دارای لامپ روشنایی باشد.

تبصره2ـ در صورتی که بر اثر عدم وجود روشنایی کافی در محیط کار، تابلوهای علائم نصب شده به راحتی قابل رویت نباشند، لازم است جداگانه از وسایل روشنایی مناسبی استفاده شود.

تبصره3ـ در هیچ یک از تابلوهای علائم ایمنی نمی‌توان از نورپردازی غیرالکتریکی مانند شعله آتش استفاده‌کرد، مگر در موارد خاص مانند پالایشگاه های مواد نفتی و با کسب مجوز از مسئولین اجرایی ذیربط.

• ماده24

تابلوی‌علائم و اتیکت های‌ایمنی بایستی در محل نصب‌ شده از آسیب های احتمالی،خراشیدگی، سایش، امواج ماورای بنفش، گرد و غبار، پاشش مواد شیمیایی و روغن ها، رنگ پریدگی  محافظت‌شوند. درصورتیکه ناگریز به ‌استفاده از تابلوی ‌علائم یا اتیکت های ایمنی در شرایط فوق‌ باشند، باید در تهیه و ساخت آنها از مواد مقاوم استفاده شود.

• ماده25

پایه‌ها، لوله‌ها، بست ها، پیچ و مهره‌ها و صفحات تابلوی علائم ایمنی باید در مقابل خوردگی و زنگ زدگی محافظت شوند.

• ماده26

تابلوهای علائم ایمنی باید نزدیک به خطرات مربوطه و در فاصله مشاهده ایمن نصب گردند، به نحوی که مخاطب فرصت انجام عکس‌العمل و اقدام مناسب را داشته‌باشد.

• ماده27

نصب بیش از 3 تابلو از علائم ایمنی مختلف، در یک مکان و در مجاورت یکدیگر ممـنوع می‌باشد.

• ماده28

تابلوهای علائم ایمنی بایستی در معابر و گذرگاه های منتهی به محل خطر ، مطمئن نصب شوند تا افراد قبل از ورود به محل خطرناک و مواجهه با آن از وجود خطر احتمالی مطلع شده و اقدامات احتیاطی و پیشگیرانه انجام دهند.

• ماده29

نصب تابلوی علائم ایمنی در محل‌های خطرناک مانند لبه پرتگاه ها، انبارها، محل های عبور و مرور، محل ذخیره مواد خطرناک و سایر مکان هایی که احتمال وقوع حادثه را داشته‌باشد، الزامی می باشد.

• ماده30

نصب تابلوی علائم ایمنی بر روی تیرهای برق یا درختان، صخره‌ها و سایر عناصر طبیعی و نیز در محل پنجره یا درب، روزنه‌ها، بازشوها و نورگیرها، کانال های تهویه ،در مسیرهای عبور کارگران مانند: پلکان ها، نردبان ها و راهه ای خروج اضطراری که مانع عبور و مرور افراد می‌گردد، ممنوع بوده، نصب آنها باید به گونه‌ای باشد که هیچ بخشی از سطح یا پایه آن ها مانع استفاده از هر نوع پله فرار و خروجی‌ها نگردد.

• ماده31

ترسیم تابلوهای علائم ایمنی با رنگ و یا مواد دیگر بطور مستقیم روی دیوار یا سایر عناصر ساختمانی و طبیعی مانند درخت و صخره بصورتی که قابل برچیدن نباشد، ممنوع می باشد.

• ماده32

چیدمان وسایل و ماشین‌آلات درون کارگاهی باید به نحوی باشد که مانع رویت کامل تابلوهای علایم ایمنی نگردد.

• ماده33

قرارگرفتن هرگونه مانعی درمقابل تابلوی علائم ایمنی در محوطه بیرونی کارگاه از جمله: درخت، بوته، علف هرز و پوشال، وسایل نقلیه، ابزار و ماشین‌آلاتی که منجـر به عدم دید کامل این تابلوها می‌شوند، ممنوع می باشد.

• ماده34

تابلوهای علائم ایمنی باید به گونه‌ای نصب شوند که احتمال هرگونه سقوط و یا جابجایی آن ها اعم از کنده‌شدن، لرزش یا چرخش توسط جریان هوا و یا کارکرد دستگاه ها وجود نداشته‌باشد.

• ماده35

نصب تابلوهای علائم ایمنی باید از ایجاد سکوها، سوراخها و درزهای غیرمعمول که محل جمع شدن گرد و غبار و بوجودآمدن لانه پرندگان و انبار تجهیزات و وسایل اضافی شود،دوری کرد.

• ماده36

روی تابلوهای علائم ایمنی و یا در نزدیکی و مجاورت مکان هایی که این علایم نصب می‌شوند، نباید جملات ،عباراتی  پوسترها، اطلاعیه‌ها و اعلامیه‌ها یا پارچه نوشته‌هایی قرار گیرند که مانع دیده شدن تابلوی علامت ایمنی شده و یا مطالب روی آنها با مفهوم علامت ایمنی تناقضی داشته‌باشند.

• ماده37

اتیکت‌ها باید در مواقع ضروری بر روی بخش‌های خطرناک ماشین ‌آلات و تجهیزات، نصب و تا زمان حضور خطر بصورت دائمی بر روی آنها استفاده شوند.

• ماده38

اتیکت های ‌ایمنی دائمی نصب‌شده بر روی موقعیت‌های خطرساز و هشداردهنده ماشین‌آلات باید از جنسی باشند که دوام کافی داشته و از رنگ ثابتی برخوردار باشند که انتخاب مواد مصرفی در تهیه آن ها و نیز روش چسبانیدن در محل های مورد نظر باید براساس شرایط محیطی و سایر مقتضیات مکانی که دستگاه مدنظر در آن قراردارد، صورت پذیرد.

• ماده39

زمانی که از اتیکت ها به عنوان ابزار موقتی برای هشدار خطر استفاده می‌شود، ضروری است سریعاً نسبت به علایم ایمنی دائمی در محلهای مورد نیاز اقدام گردد.

• ماده40

در خصوص اتیکت های بکاررفته بر روی دستگاه ها و ماشین‌ آلات، باید رنگ اصلی اتیکت ایمنی مخالف رنگ سطحی که بر روی آن چسبانیده می‌شود، باشد. در غیر اینصورت باید از اتیکت هایی استفاده شود که دارای خطوط حاشیه‌ای با رنگی مخالف با سطح مدنظر می‌باشند.

• ماده41

اتیکت‌ها باید به محلی که تا حد ممکن ایمن به خطرات مربوطه نزدیک بوده و بر روی موقعیت های خطرساز و هشداردهنده ماشین‌آلات و یا در منطقه کنترل ماشین و با یک ابزار مناسب مانند: زنجیر، سیم و ریسمان آویخته شوند. در مواقع لزوم باید برای استحکام بیشتر در مکان مورد نظر چسبانده یا آنها را پرچ نمود تا از جابجایی و گم‌شدن غیر عمدی آنها جلوگیری شود.

• ماده42

نصب بیش از حد اتیکت ها بر روی ماشین‌آلات، بویژه در محلهایی که از ضرورت چندانی برخوردار نیست، ممنوع بوده و بکارگیری بیش از 7 اتیکت ایمنی در یک منطقه خاص از هر ماشینی مجاز نمی‌باشد،صورتیکه به تشخیص مسئولین مربوطه ماهیت کار با ماشین مربوطه اقتضای بکارگیری اتیکت های بیشتری را داشته باشد.

تبصره ـ در مواردی که با توجه به خطرات موجود بر روی دستگاه، تعداد اتیکت های مورد نیاز بیش از 7 عدد پیش‌بینی شود، در مورد خطراتی که از اهمیت کمتری برخوردار است و در ضمن اتیکت‌گذاری هم نشده‌اند بایستی در کتاب‌ راهنمای همراه ماشین‌ آلات به آن ها اشاره شده و از اتیکتی مبنی بر همین مطلب یعنی: « به کتاب راهنمای کاربران مراجعه نمایید.» بر روی دستگاه استفاده نمود.

• ماده43 

کلیه سازندگان ماشین ‌آلات باید در هنگام تهیه اتیکت های ایمنی نصب شده بر روی ماشین‌آلات، تاریخ تعویض آن را در حاشیه اتیکت مربوطه درج نمایند.

تبصره1ـ کلیه کارفرمایان مکلفند قبل از به پایان رسیدن تاریخ مصرف درج شده بر روی اتیکت ها نسبت به تعویض آنها از طریق کارخانه، شرکت تولیدکننده، عرضه‌کننده و یا سایر مراجع ذیصلاح ماشین‌آلات مربوطه اقدام نمایند.

تبصره2ـ در صورتی که کارفرمایان نسبت به نصب اتیکت های ایمنی جدید در محل های موردنیاز بر روی ماشین‌آلات اقدام می‌کنند، مکلفند تاریخ تعویض اتیکت ها را نیز مشخص کنند.

تبصره3ـ در صورتی که بنا بر شرایط، اتیکت های بکاررفته مدتی قبل از زمان انقضاء، ناخواناشده و یا از بین رفته‌باشد، کارفرما مکلف است در اسرع وقت نسبت به تعویض آن و سفارش اتیکتی جدید اقدام نماید.

• ماده44

استفاده از تابلوهای علائم و اتیکت های ایمنی در کلیه محل ها، ماشین‌ آلات و مکان های که امکان حذف و از بین بردن و یا کنترل خطرات از دیگر روش ها (مانند:کنترل های مهندسی، استفاده از سیستم‌های ایمن، حفاظ‌ گذاری و …) برای کارفرما مقدور نیست، ضروری است.

• ماده45

نصب علائم و اتیکت های ایمنی اعلام شده در این مقررات نمی‌تواند جانشین اقدامات لازم دیگر، جهت کنترل و پیشگیری مانند نظارت های مهندسی، اصلاح روش های کاری و ایجاد شرایط کار بی‌خطر شود، لذا کارفرمایان موظف اند کلیه موارد ایمنی را رعایت کرده و از علائم ایمنی استفاده کنند.

• ماده46

کارفرما موظف است نظارت کرده تا تابلوی علائم طبق مقررات در محل خود نصب و نگهداری شود.

• ماده47

کلیه علائم ایمنی جدید و قبلی که قرار است جایگزین شوند، باید مطابق با مندرجات مفاد این آیین‌نامه باشند.

• ماده48

کارفرما مکلف است به نحو مقتضی آموزش های لازم نسبت به مفهوم کلیه علائمی که در نقاط مختلف کارگاه نصب شده‌اند را به کارگران اعلام و اقدامات احتیاطی و پیشگیرانه ‌ای که در زمان مواجهه با علامت های ایمنی برای جلوگیری از وقوع خطر ضروری می‌باشد را به آنان بیاموزد.

• ماده49

کلیه تولیدکنندگان و فروشندگان تجهیزات و ماشین‌ آلات داخل کشور و واردکنندگان ماشین‌آلات خارجی باید اطلاعاتی را که به درک بهتر مفاهیم اتیکت های ایمنی کاربردی بر روی قسمت ها و اجزای خطرناک ماشین‌آلات کمک می‌نماید را همراه مدارک راهنما، برگه ‌های اطلاع ‌رسانی، برشورها و کتابچه‌های دستورالعمل به خریداران ارائه نمایند.

• ماده50

با توجه به جنس و نوع اتیکت ها، ارائه نسخه‌ اضافی از اتیکت های ایمنی بر روی محصول یا دستگاه به همراه سایر مدارک مربوطه توسط تولیدکنندگان داخلی الزامی است.

• ماده51

در مکان هایی که از علایم ایمنی، حفاظ ‌ها و یا سایر ابزار حفاظتی مناسب بر روی ماشین‌ آلات استفاده‌شده، استفاده از اتیکت ها الزامی نمی‌باشد.

• ماده52

تغییر شرایط و از بین رفتن احتمال خطر یا شرایط خطرساز در کارگاه و یا پایان مراحل کار به منظور جلوگیری از گمراه شدن کارگران، علایم نصب‌شده، لازم است سریعاً بطور ایمن پوشانده‌ شده و یا جمع‌آوری گردند.

• ماده53

کارفرما مکلف است تابلوی علائم و اتیکت های ایمنی را در دفعات متعدد تمیز کرده و به دقت از آن ها نگهداری شود تا محتوای آن ها به آسانی قابل رویت باشد.

• ماده54

کلیه کارگران الزاماً به حفظ و نگهداری از علایم ایمنی تهیه شده توسط کارفرما در حیطه وظایف و مسئولیت های خود می‌باشند.

• ماده55

کارفرما مکلف است تابلوی علائم و اتیکت های ایمنی را در زمان لازم تعمیر و یا تعویض نماید.

• ماده56

بازدید از تابلوها توسط مسئولین به منظور پایداربودن، استحکام و ایمنی تابلو و سازه آن باید حداقل در مراحل زیر انجام گیرد:

1. قبل از شروع استفاده از آن.
2. پس از هرگونه تغییرات و ایجاد وقفه در استفاده از آن.
3. پس از باد شدید، طوفان، زلزله و عوامل مشابه که استحکام و پایداری تابلو مورد تردید قرارگیرد.

• ماده57

درخصوص درب های خروج اضطراری، درب ها باید با علامت های خروج قابل ‌رویت مشخص شده و فاقد هرگونه نشانه یا علامتی غیر از علامت خروج باشند. همچنین درب های مجاور درب های اصلی خروج اضطراری که به سمت مسیر های خروجی منتهی نمی‌شوند، باید مشخص شده و بر روی آنها از علائم نشان‌دهنده این امر استفاده‌شود.

• ماده58

از زمان تصویب و اجرای این آیین‌نامه، طراحی، چاپ، انتشار، واردات و ساخت هرگونه تابلوی علامت یا اتیکت ایمنی مربوط به کارگاه های مشمول قانون کار منوط به کسب مجوز از شورای عالی حفاظت فنی (مدیرکل بازرسی کار به عنوان دبیر شورای عالی حفاظت فنی) خواهدبود.
تبصره ـ  نظافت، تعمیر و تعویض تابلوی علائم ایمنی در صورتی که مغایرتی با مشخصات مجوز نداشته‌باشد، نیازی به اخذ مجوز جدید ندارد.

• ماده59

براساس ماده 95 قانون کار جمهوری اسلامی ایران کارفرمایان مکلف به رعایت مفاد آیین‌نامه هستند و کارگران نیز برابر تبصره2 ماده فوق‌الذکر موظف به رعایت مفاد تابلوی علائم و اتیکتهای ایمنی می‌باشند.

• ماده60

این آیین‌نامه مشتمل بر 60 ماده و 18تبصره و به استناد مواد 85 و 91 قانون کار جمهوری اسلامی ایران در جلسه مورخ 1386/5/31 شورای عالی حفاظت فنی مورد تأیید و در تاریخ 1386/11/15 به تصویب وزیر کار و امور اجتماعی رسیده‌است.

بیشتر بدانیم:

1. فرم ها و چک لیست های ضروری برای مهندسین ناظر، طراح و مجری
2. محاسبات سرانگشتی ویژه مهندسین عمران
3. مشاوره مهندس ناظر
4. نمونه گزارش مرحله ای فونداسیون 1399 (آموزش گزارش نویسی به سبک همیارناظری ها)
5. انواع رادیاتور ها و روش نصب و محاسبات سرانگشتی آنها 1399
6. ظرفیت اشتغال بکار نظارت و طراحی مهندسین
7. 5 نکته کلیدی شورای انتظامی ‌نظام مهندسی، طرح شكايت و درجات محكوميت 1399